Poza cmentarzem jest tam jeszcze zespół dworski i stara szkoła, które też są ważne .Jeśli ktoś posiada jakiekolwiek informacje bardzo proszę o podzielenie się. Pozdrawiam.

Czw 19 Cze, 2008 12:39

Zamieściłem zdjęcie tego co zostało z dworu, jest w trakcie rozbiórki... Był to najstarszy zachowany budynek w miejscowości, obok którego znajdował się kiedyś folwark. A co do szkoły to jest w o wiele lepszym stanie, wymaga remontu, obecnie na sprzedaż.

Opis załącznika:

Pon 23 Cze, 2008 18:38

Miejscowość Tyśmienica po raz pierwszy została wzmiankowana w 1409 roku.
Zakłada się że istniała już znacznie wcześniej, (XII- XIII wiek). Była to najwcześniej założona osada W tych okolicach.
W XV wieku Tyśmienica stanowiła własność w połowie szlachecką w połowie królewską. Od XVI już tylko królewską. Pierwszym znanym właścicielem był Bystrzyczka z Bystrzycy (przełom XIII-XIV wieku). Początkowo wieś należała do parafii Łęczna, później przeszła do parafii Ostrów. Według jednej z pierwszych lustracji z 1565 roku dotyczących miast, wsi królewskich terenu parafii Ostrów, w której znalazła się również Tyśmienica, we wsi było wówczas 37 kmieci na 11 łanach (1 łan to prawie 18 hektarów), 2 karczmarzy którzy posiadali łącznie 0,75 łana. Znajdował się tutaj również 1 młyn wodny oczywiście na rzece Tyśmienica oraz folwark królewski na 1,5 łna.
Liczba ludności wsi królewskich parafii Ostrów na podstawie lustracji z 1565 roku, wyliczana w kilku wariantach, z których można oszacować przypuszczalną liczbę mieszkańców, w Tyśmienicy wynosiła od 180 do 230 osób. Tyśmienicę prawdopodobnie od samego początku zamieszkiwali Rusini należący do Kościoła Wschodniego. Pierwszą ich parafią były Kolechowice, a następnie Ostrów. Pewne jest również że w roku 1650 wszyscy mieszkańcy poza dworem to Rusini.
Z tych tylko znanych informacji wynika że wojny na tym terenie nigdy nie oszczędzały Tyśmienicy. W roku 1661 zabudowania folwarczne uległy ruinie, na skutek najazdu kozaków. Doszło również do znacznego zniszczenia upraw jak i zagrabienia zapasów żywność. Ubytki powodowały w dalszej kolejności głód i epidemie. Zniszczenia wojenne dokonane przez kozaków na omawianym teranie, czyli okolic Tyśmienicy, były najdotkliwsze w skali całego województwa a nawet kraju. Zniszczeń dokonywali również ,,żołnierze domowi”. To przede wszystkim oddziały litewskie, przechodzące, kwaterujące i walczące na terenie Lubelszczyzny w latach 1648-1654 oraz 1655- 1657.
Według stanu zniszczeń we wsiach królewskich parafii Ostrów, (lustracja z 1661 r.) z 8 łanów w Tyśmienicy przed wojną, tylko 1 pozostał. Można się domyślać jakie były tego późniejsze skutki.
Kolejnych dotkliwych strat Tyśmienica doznała w roku 1716 ( wieś nadal w całości królewska), przez stacjonujące wojska litewskie.
Z zestawienia lat 1712-1716 wynika że wieś doznała największych ubytków spośród innych miejscowości w okolicy. Wyniosły one ponad 90 %, z 55 rodzin zamieszkujących wieś w 1712 r. sześć lat później pozostały już tylko 4 rodziny.
Na przełomie XVIII- XIX wieku wieś zamieszkiwało około 300 Rusinów, 20 Polaków i 10 Żydów. Wieś była jedną z większych w okolicy. W tym okresie znajdowała się tutaj również karczma obok której stał zazwyczaj browar.
Można jeszcze wspomnieć że po prawej stronie Tyśmienicy znajdował się największy zbiornik wodny w okolicach, zwany w XVIII wieku Tulnikier. Najprawdopodobniej powstał w skutek sztucznego spiętrzenia wody po budowie młyna przy Buradowie. W późniejszych latach, wraz z jego stopniowym osuszaniem i znacznym zmniejszeniem się nadano bu nazwę staw Buradowski. Dzisiaj nie ma po nim śladu, zostały tylko łąki. W miejscu gdzie kiedyś znajdowała się jego północna część dzisiaj przebiega asfaltowa droga.


Pozdrawiam!

Ostatnio zmieniony przez Thorn dnia Nie 21 Gru, 2008 17:31, w całości zmieniany 1 raz

Wto 24 Cze, 2008 18:24

Wszystko wskazuje na to że w 1392r na tych ziemiach (w Ostrowie Lub. ) spotkali się król Władysław Jagiełło i książe litewski Witold w celu zawarcia ugody kończącej ich kilkuletnie spory i walki .Od tej pory usunięto grożbę najazdów ,granica polsko litewska stała się bezpieczna a więc zaczęło to sprzyjać osadnictwu i korzystnej koniunkturze dla regionu .Nastąpiło ożywienia komunikacji z Litwą .Na tych zmianach skorzystał Parczew ,położony przy granicy ośrodka włości królewskich który podróżujący na Litwę Władysław Jagiełło wykorzystywał jako miejsce spotkań z panami polskimi witających go tu gdy powracał do Korony.

Ostatnio zmieniony przez Jar dnia Czw 03 Lip, 2008 8:06, w całości zmieniany 1 raz

Nie 29 Cze, 2008 10:17

***

A może ma ktoś informacje dotyczące Jagiełły Bądz któregoś z Jagiellonów na ziemiach tyśmieńskich? Czy są gdzieś jakieś wzmianki na ten temat Interesują mnie również informacje na temat II WŚ w tych okolicach. Pozdrawiam
_________________
" Zawsze wybaczaj swoim wrogom- nic ich bardziej nie złości" - Oskar Wilde

Wto 01 Lip, 2008 13:40

Trochę informacji o obozie rodzinnym...
http://www.ioh.pl/forum/viewtopic.php?t=8211
http://www.ioh.pl/forum/viewtopic.php?t=9255

Wto 01 Lip, 2008 13:57

Spotkanie i cmentarz

Nie było spotkania Jagiełły i Witolda w Ostrowie Lub. Po prostu pomylono miejscowośći "umowa ostrowska" jaką zawarto w 1392 r.( kończyła waśń między kuzynami ) odnosi się do miejscowości zlokalizowanej pod Lidą. Kolejną wioską gdzie znajdują się mogiły niemieckich żołnierzy z 1-szej wojny światowej są Kolechowice. Wieś leży na trasie Ostrów Lub.- Lublin. O walkach w tym rejonie świadczą tzw okopy niemieckie których zarys jest widoczny do dziś. Ciągną się w poprzek osi miedzy Kolechowicami a Rudką. Polegli Niemcy leżą na kolechowickim cmentarzu prawosławnym w szeregu przed wejściem do cmentarnej cerkiewki. Groby są juz niewidoczne jednak z relacji dawnych mieszkańców było ich sporo. Gdzieś w zagajniku leżą ponoć także Austriacy ale niestety nie udało mi się ich zlokalizować.

Wto 11 Lis, 2008 9:18

Zniszczenia poczynione w starostwie parczewskim w okresie wojny północnej przez oddziały wojskowe.

Opis załącznika: Józef Ryszard Szaflik Starostwo Parczewskie w XVI-XVIII wieku, str. 106

Czw 20 Lis, 2008 18:55

Moj pradziadek zginał w bitwie pod Kolechowicami w 1915

Był w armii austriackiej, właśnie niedawno dotarłem do informacji że zginął w bitwie pod Kolechowicami w sierpniu 1915 r. czy jest tam cmentarz w okolicy z I wojny światowej?? Kolechowice sa na południe od Ostrowa Lubelskiego...

Pią 18 Gru, 2009 17:36

Witam! Z tego co mi wiadomo, są w okolicach Ostrowa Lubelskiego inne tego typu mogiły, pochowki na cmentarzach, po bitwach z sierpnia 1915 r. Lecz dokładnej lokalizacji nie znam.

Sob 19 Gru, 2009 10:54

Lokalizacje masz podane w niniejszym pliku :
http://www.msw-pttk.org.pl/odznaki/reg_odznak/word/rokcm1wsdwl.doc
a kilka ciekawych fotek z okolic znajdziesz tu:
http://fotoforum.gazeta.pl/72,2,734,35215542,77867759.html
Pzdr
_________________
Member of Crux Galiciae Group.
Lengyel, magyar – két jó barát, együtt harcol,
s issza borát

Sob 19 Gru, 2009 15:01

kolechowice

Cmentarz pierwszo - wojenny w Kolechowicach jako taki nie istnieje. Na cmentarzu prawosławnym znajdowały się groby żołnierskie z tej wojny. Mówiło się, że spoczywali tam żołnierze niemieccy. Jednak z całą pewnością Austriacy byli pod Kolechowicami, gdyż ślady ich bytności zostały znalezione podczas niszczenia miejscowej cerkwi w 1938 r. Dziś nie ma śladu po tych wojennych grobach, uległy one zapomnieniu. Najprawdopodobniej nikt ich nie profanował a pochowani tam żołnierze spoczywają w pokoju. Możliwe że są wśród nich także z austriackiego wojska. Kwatery o których piszę były umiejscowione w szeregach równoległych do ogrodzenia na przeciw wejścia do cerkiewki - kaplicy cmentarnej,

Wto 31 Paź, 2017 11:24

cmentarz w Bytowie

Inny cmentarz: http://bytow.naszemiasto.pl/archiwum/historia-znana-i-nieznana-jak-nie-uratowalem-cmentarza,1334660,art,t,id,tm.html
lub
http://www.stargard.cerkiew.pl/news_history.php?id_n=6&id=27

Sro 01 Lis, 2017 5:56

Osoby pochowane na cmentarzu wojennym w Bytowie ( cyfry przed nazwiskami oznaczają nr mogiły)

1 Mavin Abramow
2 Efim Borisow
3 Alexej Andrejew
4 Regiser Schtillmeck
5 Nschubs Radrmatuhn (Nachuba ?)
6 Julian Matschewitch ( Julian Matszewicz )
7 Jegor Dawidow
8 Josef Schmoks
9 Guan Kleide – Dragene
10 Koseres Sochar
11 Kasimir Bolzieski
12 Stanislaw Kaminski ( Stanisław Kamiński )
13 Alexander Kotelzen
14 Jan Chmelinski ( Jan Chmieliński )
15 Simon Domez
16 Feoder Porowski
17 Franz Czyrum
18 Michail Kondralik
19 Ludwig Mitscheckowski
20 Anton Gintow
21 Stanislaus Gilewski ( Stanisław Gilewski )
22 Anton Berg
23 Piotr Dumeck
24 Jesisei Proschtschajew
25 Marian Kriwarak
26 Pawel Pipniakow
27 Nikolai Jarikow
28 Stepan Krelkow
29 Philipp Siomik
30 Schom Tlakzrin
31 Josef Schalkowski ( Józef Szalkowski )
32 Waili Botscharsow
33 Morduch Klass
34 Jonatzi Mellschoreck
35 Vizent Merschel
36 Samsog Kuproschili
37 Stefan Ponomarinko
37 Fiedor Majistrenko
38 Josef Beck
38 Iwan Jewdohsinow
39 Michail Berisow
39 Andrei Kirdjanof
40 Iwan Brtschukow
40 Jefin Logino
41 Pawel Kusikow
42 Iwan Poliakow
43 Osin Wolotzki
44 Janis Karklinsch
45 Tihun Federsow
46 Mikita Maroschow
47 Makk Kowalenka
48 Marzeli Chmlezki
49 Piotr Gusow
50 Jakow Rostilow
51 Anton Rohmann
52 Maksim Golikow
53 Josent Stichewski
54 Reichann Sack
55 Dmytri Aleksejew
55 Alexai Kamschilow
56 Piotr Sochkorow
57 Franzischow Kroyewski ( Franciszek Krojewski )
58 Nikandra Ronkin
59 Wladimir Werisocki
59 Nikolai Aksennakow – jego tabliczka nagrobna została znaleziona na śmietniku ( fot.)
60 Feodosi Bgarintzew
60 Mitrofen Bykow
61 Paweł Michailow
61 Wasili Brjiechnow
62 Matwy Truschin
62 Paniel Roponkow
63 Jerry Sadowski
63 Gotlieb Martin
64 Moschke Schneider
65 Nikantr Bahin
65 Nikar Liderjak
66 Grigori Semjanow
66 Grigori Serkownikow
67 Hankim Grossberg
68 Anton Iwonke
69 Lawrenti Petrolenko
70 Roman Parschomenko
71 Pawel Aleksejenko
72 Iwan Gokolow
73 Elia Iworilow
74 Lasar Salesjew
75 Ludwik Matuschkewicz ( Ludwik Matuszkiewicz )
76 Sarson Karibow
77 Iwan Komselow
78 Iwan Schirchokow
79 Konstantin Ramienow
80 Semen Skosyoski
81 Anton Kemski
82 Arissim Kussynk
83 Iwan Barelow
84 Michail Rjabinow
85 Pawel Pawlow
86 Anton Jurgilaitis
87 Michail Cjpljankow
88 Jan Lasota
89 Alexander Frey
90 Galetschmat Miniachmatow
91 Stepan Pogarilew
92 Alexander Oschak
93 Stanislaw Kochak
94 Iwan Barmow
95 Stanislau Jakubowski ( Stanisław Jakubowski)
96 Iwan Sieroinschki
97 Nikila Lapuhin
98 Jakow Popow
99 Pawel Schurowlew
100 Naim Selman
101 Korniej Koslow
102 Piotr Koslowcow
103 Dimitri Tscheschin
104 Safron Pawlonschew
105 Andrei Musialow
106 Nikolai Burow
107 Wasili Iwanow
108 Sercej Parzow
109 Sergej Busanow
110 Martin Schiljajew
111 Piotr Bielosierkow
112 Peter Walajtis
113 Josef Golotowski
114 Alexander Soroka
115 Gottlich Dalmann
116 Matway Kosogin
117 Nikita Demtaschonkow
118 Piotr Slassarow
119 Michael Malischwoski
120 Klawdi Nadeschdm
121 Gustav Helm
122 Mezistaw Duczynski ( Mieczysław Duczyński )
123 Larion Schatrow
124 Frol Gurinowitsch
125 Adam Skadila
126 Jan Roschukaln
127 Martin Brochal
128 Gawril Belonsew
129 Stanislaw Gezinski
130 Eger Gelemajewka
131 Ignati Matschimis
132 Josef Luberski ( Józef Luberski )
133 Grigori Semenow
134 Wassily Kobsin
135 Leon Ranul
136 Tomasch Orlinski ( Tomasz Orliński )
137 Josif Seibeck
138 Osip Grabowski
139 Iwan Karpow
140 Daniel Pawlenkow
141 Osip Pakalnis
142 Samuel Buchholz
143 Wasilij Schurim
144 Muschawetkan Norislanow
145 Alexander Krusewitch ( Aleksander Krusewicz )
146 Gawil Suzerief
147 Fadensch Anlinski
148 Fiodor Tschernysch
149 Aleksander Radyonow
150 Anton Schazowalef
151 Ilja Koxylow
152 Matwey Krepkow
153 Ilja Dwatschow
154 Filjep Schpak ( Filip Szpak )
155 Iwan Ponomarjow
156 Jakow Lepionko
157 Matwej Bertnikow
158 Iwan Turkin
159 Jakow Uschegow
160 Jewtasi Mulyk
161 Grigori Tirchomirow
162 Grigorin Radaschkin
163 Alexander Tomczak
164 Pawel Kubrasch
165 Samuel Breyschew
166 Sinowey Bukarjow
167 Alexei Truchin
168 Tasellieck Schamiochometow
169 Johannes Kraal
170 Stanislaw Piwek ( Stanisław Piwek )
171 Jakow Garlatschew
172 Iwan Siergiejew
173 Imtoni Kristoph
174 Dmitri Koroliew
175 Jefim Bigniogin
176 Martin Wierzchowski ( Marcin Wierzchowski )
177 Roman Akomentow
178 Alexander Wasiliew
179 Wikienti Scharski ( Wincenty Scharski lub Szarski)
180 Konstantin Dulkiewicz ( Konstanty Dulkiewicz )
181 Iwan Schumilew
182 Semen Judim
183 Wasilij Minijejew
184 Stepan Michailoff
185 Iwan Buthlewski ( Jan Butlewki ?)
186 Josef Minarschik
187 Krich Geilis
188 Wladimir Apilogow
189 Wosilo Golojonkow
190 Hars Plej
191 Nikoner Silschik
192 Segai Orloff
193 Nikolai Kutschin
194 Grigori Klimakow
195 Filip Klimochin
196 Piotr Sanorodny
197 Grigori Kotschagarow
198 Andry Derewznski ( Andrzej Derewziński ?)
199 Alexander Gawrylow
200 Maxim Kobelion
201 Girsili Selisneff
202 Julian Karezmarsk ( Julian Karczmarski ? )
203 Ischak Mulukow
204 Makar Sadoroschny ( Makary Zadorożny )
205 Michaił Arrowitz
206 Matwai Kopiow
207 Stanislaw Wiatrowski ( Stanisław Wiatrowski )
208 Stanislaw Galinschia
209 Anton Rutkowski ( Antoni Rutkowski )
210 Marian Butschinski ( Marian Buczyński)
211 Mingalai Schatan Galgow
212 Piotr Klennata
213 Jutrjek Ostrowski
214 Anton Glowazki ( Antoni Głowacki)
215 Taubstummer
216 Wailii Popow
217 Tofil Nowik
218 Anton Pschiblowski
219 Jan Kibuteki
220 Frofin Stepankow
221 Taubstummer
222 Jan Penski
223 Bronislaw Stachowski
224 Adam Oschelski ( Adam Oszelski )
225 Piuss Jukscha ( Piuss Juksza )
226 Nestor Kossalia
227 Pawel Hilmann
228 Afonasi Wolokitin
229 Stepan Bolkunow
230 Samuel Nienaschow
231 Hermann Petersohn
232 Anton Morosow
233 Franz Jerezynski ( Franciszek Jereżyński)
234 Kasimir Prezereszinko
235 Anton Kirsch
236 Iwan Bublick
237 Michail Lenart ( Michał Lenart )
238 Grigoria Priwjesenkew
239 Jegor Wischinin
240 Anton Pielkowski ( Antoni Pielkowski )
241 Wasili Schendrigin
242 Iwan Slejew
243 Gordei Glischkow
244 Walentin Wischnewski ( Walenty Wiszniewski )
245 Danil Kosorin
246 Alexander Rudumotow
247 Iwan Luty ( Jan Luty )
248 Franz Kankowski ( Franciszek Kankowski )
249 Teodosi Schewtschenko ( Teodor Szewczenko)
250 Jegor Kuslow
251 Amsim Koschumiakin
252 Jermolai Botschkarow
253 Sennon Semionow
254 Filip Posnick
255 Josef Kücharzik
256 Semion Abramienkow
257 Michail Lawrow
258 Wisili Osipow
259 Fedor Kartschin
260 Ferenti Keselow
261 Jefim Kalinin
261 Wasili Sokoloff
262 Michaił Lekaral
262 Leondi Krglow
263 Aleksander Kargin
263 Semion Poschkow
264 Iwan Rogatschow
264 Piotr Wiedernikow
265 Stepan Loboda
266 Peotro Pisklo
267 Iwan Tateichin
268 Anton Onischtschenko
269 Jemilian Knjasow
270 Alexander Feodotowski
271 Lota Moskaljow
272 Gerhard Kop
273 Josef Grigalus
274 Wasili Nosarikow
275 Mohamedgatim Achmetgaran
276 Gügorii Danilow
277 Piotr Wirwprollow
278 Josef Lüpenik
279 Tomasz Klinkewitsch ( Tomasz Klinkiewicz )
280 Timofej Papyrin
281 Sidor Kafrtschenko
282 Antoni Redyk
283 Wasili Maximow
284 Timofy Fiersanow
285 Towiat Sakirow
287 Terenti Obrastzow
287 Jurzy Pawny ( Jerzy Pawny )
288 Dmitri Borisjonkow

W/w nazwiska i dodatkowe ustalenia w sprawie cmentarza i pomnika zostały odnalezione dzięki pomocy Pań, z Archiwum Państwowego w Koszalinie i z- cy dyr. ds. naukowych. Jolancie Aniszewskiej z Muzeum w Stargardzie Szcz., Konserwatorowi Zabytków w Słupsku , p .red. TVN Ireneuszowi Czerniawskiemu z Czarnego. Odnalezienie listy i dodatkowych informacji o cmentarzu i obozie jest ukoronowaniem wysiłku podjętego kilka lat temu przez środowisko saperów z Drawna w ramach przedsięwzięć „Żołnierska pamięć”.
Andrzej Szutowicz
Żródła.
Archiwum Państwowe Koszalin Teczka Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Oddział Przedsiębiorstw i Urządzeń Komunalnych.( Grobownictwo wojenne ) 1957r. AP.Koszalin PWRN/89/I poz 2572
Archiwum Państwowe Koszalin Teczka Wydziału Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Oddział Przedsiębiorstw i Urządzeń Komunalnych.( Grobownictwo wojenne ) 1958 r.AP.Koszalin PWRN/89/II poz 2573
- Imienny wykaz zwłok jeńców wojennych.
- Plan sytuacyjny mogił na cmentarzu jeńców wojennych 1914 -1918.

Sro 01 Lis, 2017 6:37

TABLICE I OBELISKI W DAWNYM DRAWNIE

Sob 04 Lis, 2017 10:42

Mijają kolejne rocznicowe daty wydarzeń , które w swojej początkowej fazie bezpośrednio nie dotknęły Drawna, ale na pewno na ówczesnej społeczności miasta Neuwedell1 odcisnęły wyraźne piętno. Preludium tego co miało nastąpić zdarzyło się 95 lat temu w dalekim Sarajewie.
Princip Gavrilo2, ówczesny osiemnastolatek, zapewne przeżyłby swoje życie przez nikogo niezauważony, jednak los rzucił go w wir wielkiej polityki.
Ten człowiek organizacji „Młoda Bośnia” 28 czerwca 1914 r. zastrzelił przebywającego w Sarajewie austriackiego arcyksięcia Franciszka Ferdynanda oraz jego żonę Zofię.( Należy wspomnieć, że Sarajewo leżało na terytorium Austro- Węgier, a Princip był obywatelem tego państwa).
Mimo, że wyniki natychmiast wszczętego śledztwa tego nie potwierdziły, rząd CK3 Austro- Węgier odpowiedzialnością za zamach obarczył Serbię.
23 lipca Austro- Węgry przedłożyły 24 – godzinne ultimatum zredagowane tak aby Serbia nie mogła
go przyjąć. Po niewystarczającej dla Austrii odpowiedzi Belgradu 28 lipca 1914 roku Austro- Wegry wypowiedziały wojnę Serbii. 30 lipca Rosja sojusznik Serbii- ogłosiła powszechną mobilizację.
1 sierpnia Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji, 3 sierpnia Francji, 4 sierpnia wkroczyły do Belgii, tego dnia Anglia wypowiada wojnę Niemcom. 6 sierpnia Austro- Węgry wypowiadają wojnę Rosji itd.itd.- wojna światowa stała się faktem.
Zamach w Sarajewie był doskonałym pretekstem dla Niemiec do rozpoczęcia realizacji swoich imperialnych planów….
Nie ulega wątpliwości, że Niemcy tej wojny pragnęły i do niej przygotowywały się przez dziesięciolecia. Oficjalnie podaje się, że ogłoszono tam mobilizację w dniu 1 sierpnia, jednak już 30 lipca mobilizowano poszczególne jednostki i rozpoczęto przegrupowania wojsk na pozycje wyjściowe.
….I tak echa strzałów z Sarajewa dotarły do spokojnego Neuwedell, rozpoczęły się pożegnania mobilizowanych żołnierzy – często na zawsze.
W ciągu następnych czterech lat „ karty historii świata zapisywały los krwią i żelazem”4.
A kiedy umilkły działa przerażono się ogromem strat. Na 14 mln zmobilizowanych niemieckich żołnierzy ( co stanowiło 20 % społeczeństwa) zabitych i rannych zostało 2 mln 37 tyś.
Nie było miejscowości, z której nie pozostał ktoś na odległych polach bitew. Chcąc utrwalić poległych, powszechnym stało się stawianie pomników, fundowanie tablic pamiątkowych.
Do dnia dzisiejszego można je znaleźć w wielu miejscowościach polskiego już Pomorza.
Materialne pamiątki przypominające tamtą wojnę znajdują się również w Drawnie

Sob 04 Lis, 2017 10:43

1.Tablica w kościele parafialnym w Drawnie
W drawieńskie kościele p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, w prawej nawie wisi niezwykle ciekawa drewniana tablica pamiątkowa. Przedstawia nazwiska 112 parafian dawnej parafii ewangelickiej 5. Tablica ta przez lata była całkowicie zapomniana, przechowywana w wieży kościoła, nie wzbudzała niczyjego zainteresowania. Światło dzienne ujrzała dzięki przypadkowi.
Historia „odkrycia”.
Już dokładnie nie pamiętam kto wspomniał mi ,że w kościelnej wieży stoi ciekawy eksponat z niemieckimi nazwiskami. Myślę, że tą osobą mógł być kpt./mjr Brunon Wasilewicz. Dzięki uprzejmości ówczesnego wikariusza ks. Marka Winnickiego dostałem się do środka wieży. Rzeczywiście, z lewej strony drewnianych mocno naruszonych schodów niejako „z dala od oczu” stała oparta o mur spowita wielowarstwową powłoką kurzu ( lecz czytelna ) potężna drewniana płyta o dość ciekawych kształtach. Porobiłem zdjęcia i umówiłem się z księdzem Winnickim, że jeszcze raz skorzystam z jego uprzejmości. Zabrałem ze sobą kilku chętnych i ciekawych odkrycia żołnierzy , i ponownie zazgrzytały klucze w drzwiach wieży. Ksiądz Marek Winnicki dał nam wolną rękę i zostawił nas samych. Ostrożnie, powoli udało się nam wyciągnąć płytę na zewnątrz kościoła. Położyliśmy ją na trawie z jego prawej strony. Zmietliśmy kurz ale czas jego zalegania spowodował ,że nie udało się jej dokładnie oczyścić. Nazwiska były jednak widoczne więc porobiłem kilka zdjęć, tak aby móc w internatowym zaciszu je odczytać. Ktoś zaproponował by skorzystać z okazji i płytę dokładnie wyczyścić. Nieopatrznie zgodziłem się i popełniłem błąd. Nim zdałem sobie z niego sprawę było już za późno. Płyta została wymyta, razem z brudem zeszło zgniłozielone tło. Do dziś nie wiem czy była to barwa pierwotna czy też efekt działania kurzu . Mieliśmy jednak szczęście nazwisk i symboliki nie naruszyliśmy. Wyczyszczoną płytę postawiliśmy i oparliśmy o kościelny mur, kilka zdjęć utrwaliło nasze odkrycie. Następnie wstawiliśmy płytę na poprzednie miejsce Podziękowałem ks. Markowi Winnickiemu i w ekspresowym tempie wywołałem zdjęcia. Tu błędu nie było, ale jak się okazało, odkrycie nie było zupełne. Rok wcześniej podczas remontu kościoła , o czym nie wiedziałem, na trop tablicy trafił Marian Twardowski ( nie znaliśmy się wówczas ) wszedł do wieży i sfotografował stojący eksponat. Po wywołaniu swoich zdjęć pochwalił się nimi W. Schnabel a ten wykorzystując germański sentymentalizm Mariana zabrał je do Niemiec. Sprawą zajął się ich historyk – amator W. Palm.
Mając swój materiał odczytałem nazwiska ( 122 ), stopnie i specjalności wojskowe. Posłużyło mi to do napisania opracowania które przekazałem ówczesnej redakcji „Ziemi Drawieńskiej”. Ukazywały się jej kolejne numery a materiału jak nie zamieszczano tak nie zamieszczano. W końcu doczekałem się . Minęło trochę czasu i mjr Brunon Wasilewicz otrzymał od W. Palm list w którym pogratulował zainteresowania tematem i przesłał mu swój artykuł dotyczący „mojej” płyty z listą nazwisk. Artykuł został zamieszczony w nr 244/1999 Heimatgruß Rundbrief s.81/82. Dostałem szału, różne myśli mi przychodziły do głowy, łącznie z posądzeniem co poniektórych osób o „kolaborację”. Nie wiedziałem
o zdjęciach Mariana Twardowskiego. Widać W. Palm zbyt się śpieszył ze swoim opisem i popełnił błąd gdyż jego opis okazał się niedokładny obejmował 109 nazwisk, nie uwzględnił : Musk. Ernsta Lück. Ob.Gefr. Hermana Freitag i Shütze Hermana Niemasa. Mój opis był pełny. Oczywiście o Marianie Twardowskim jako autorze zdjęć niemieccy „odkrywcy” nie wspomnieli. Stwierdzono jedynie ,że udzielił pomocy W.Schnabel’owi
Mimo ,że niemal równocześnie obie strony rozpracowały płytę, kwestia jej wyeksponowania należała już do gospodarza świątyni ks. kan. Stanisława Gulczyńskiego, proboszcza parafii w Drawnie. Co mnie zaskoczyło, Ksiądz Kanonik nie był przekonany co do słuszności jej umieszczenia w kościele. Wiele razy przekonywałem Księdza Kanonika by tablicę jednak tam umieścił. Swoje starania podjęła strona niemiecka, która chciała by właśnie im ją przekazać. Jak widać nie stało się tak, tablica pozostała w kościele w Drawnie. Zgodnie z decyzją diecezjalnego konserwatora zabytków została wyeksponowana przez ks. proboszcza Stanisława Gulczyńskiego i stała się jednym z ciekawszych miejscowych eksponatów historycznych .

Sob 04 Lis, 2017 10:45

2.Opis
Szczególnie rzuca się w oczy wizerunek otoczonego wieńcem dębowym żelaznego krzyża. Litera „W” znajdująca się w jego środku jest literą imienia panującego cesarza Wilhelma II, cyfra 1914 znajdująca się w dolnym ramieniu przypomina rok wybuchu wojny, jest także datą reaktywowania odznaczenia. Niżej w laurowym obramowaniu widnieje duży napis mówiący komu ta tablica jest poświęcona.
Następnie wymienione są w trzech kolumnach nazwiska wspomnianych parafian, które są pogrupowane w obrębie danego roku wojny (tj. 1914; 1915; 1916; 1917) bez zachowania kolejności alfabetycznej i chronologicznej dat. Wygląda na to, że były one wpisywane w kolejności zgłaszania. Najprawdopodobniej kilku parafian zostało dopisanych w późniejszym okresie już po wykonaniu tablicy, np. saper Fritz Falgenndreher † 23.10.1918 r.6 widnieje nad rozpoczynającym listę z 1914 r. gefr. Wilhelmem Lüpke, podobnie jest na początku drugiej i trzeciej kolumny. Listę z 1918 r. kończy Wilhelm Freitag † 12.05.1915 r. W drugiej kolumnie wewnątrz grupy z 1916 roku wpisany jest podoficer Fritz Hein † 28.09.1917 r. ponieważ znajduje się on poniżej podoficera Joh. Heina
† 22.02.1916 r. należy sądzić iż są to osoby bardzo blisko ze sobą spokrewnione.
Z analizy spisu wynika, że w poszczególnych latach straty wśród parafian były następujące: 1914 r. – 15; 1 915 r. – 21; 1916 r. – 17; 1917 r. – 16; 1918 r. – 32.
(Nie jest podana data śmierci podoficera Emila Werk – ponieważ jest on w grupie z 1915 r. stąd zaliczyłem go do strat z tego roku). Najwięcej osób zginęło o nazwiskach : Schmid –6; Neumann –4; Freitag –3; Lück –3; Schönherr –3. Żołnierze Fritz i Johann Hein, Fritz i Albert Schmidt, Herman i Georg Beig, Herman i Franz Affeld byli rodzonymi braćmi.
Niestety nikt nie upamiętnił nazwisk poległych wyznawców innych religii wywodzących się z Drawna. Spośród nich znane są tylko nazwiska dwóch członków gminy żydowskiej tj.: Martina Casparius ur. 11.01.1894 r. w Drawnie, poległ 08.03.1915 r. i Alfreda Nathar ur. 16.07.1894 r. również w Drawnie, poległ 30.06.1916 r. W 1910 roku Drawno liczyło 2586 mieszkańców, zakładając, że na froncie zginęło najmniej 114 obywateli daje to straty rzędu 4,4 %7.
Ten, który wysłał ich na śmierć – cesarz Wilhelm II uznany został za zbrodniarza wojennego,
od hańby procesu uratowała go Holandia odmawiając jego ekstradycji

Sob 04 Lis, 2017 10:46

Lista nazwisk uwiecznionych na tablicy

I Kolumna
1. Pion. Fritz FELGENDREHER 23.10.1918
2. Gefr. Wilh. LÜPKE 02.09.1914
3. Res. Frieder LUKAS 27.10.1914
4. Res. Ernst KÖPP 30.10.1914
5. Wehrm. Hellm. FREITAG 10.11.1914
6. Untoffz. Karl FALK 21.09.1914
7. Untoffz. Karl PROCHNOW 04.11.1914
8. Res. Aug. STOLL 05.11.1914
9. Gren. Emil RÖHL 07.11.1914
10. Kan. Waldemar NAWRODT 08.11.1914
11. Musk. Fritz BUHROW 26.08.1914
12. Res. Karl ZAMSOW 10.09.1914
13. Füsl. Wilh. SEMMLER 06.11.1914
14. Gefr. Wilh. NEUMANN 11.06.1914
15. Res. Karl HEUER 26.11.1914
16. Res. Fridr. LUKOW 30.10.1914
17. Res. Karl MEIβNER 13.01.1915
18. Grs. Res. Fritz RADÜNZEL 09.01.1915
19. Wehrm. Fritz NEUMANN 07.02.1915
20. Hornist. Herm. MÜLLER 04.05.1915
21. Grs. Res. Fritz ROENSCH 20.06.1915
22. Res. Wilh. SEIDENKRANZ 17.02.1915
23. Gefr. Georg BORK 04.07.1915
24. Ldstrm. Franz MATZ 15.06.1915
25. Grs.Res. Reinh. KRÜGER 23.10.1915
26. Untoffz Otto WEINKE 25.10.1915
27. Wehrm. Wilh. THEUERKAUFF 31.07.1915
28. Gefr. Herm. KÖNTOP 03.03.1915
29. Musk. Paul HERMAN 22.11.1915
30. Musk. Georg MEYER 26.11.1915
31. Gefr. Herm. AFFELD 06.01.1915
32. Wehrm. Wilh. SCHÖNHERR 24.02.1915
33. Gefr. Emil SPLETTSTÖβER 20.08.1915
34. Musk. Wilh. SCHMIDT 23.07.1915
35. Gren. Fred. KRAUSE 17.08.1915
36. Ldstm. Karl GROHSKLAUHS 27.05.1915
37. Wehrm. Otto VÖLTZ 03.06.1915

II kolumna
1. Lt.d. Res. Ernst VOLKMANN 29.08.1918
2. Gres. Res. Herm. BEIG 31.05.1915
3. Gefr. Herm. KRÜGER 23.07.1915
4. Ldstm. Wilh. SCHÖNHERR 24.09.1915
5. Ldstm. Rud. STEINKE 16.10.1915
6. Wehrm. Wilh. NAFFIN 10.10.1915
7. Untoffz. Emil WERK
8. Fusl. Enst. HÖHN 19.03.1915
9. Am.Sold. Herm. QUAUDT 03.02.1916 ( wg. W. Palm: QUANDT)
10. Untoffz. Joh. HEIN 22.02.1916
11. Untoffz. Fritz HEIN 28.09.1917
12. Ldstm. Aug. LOSE 04.03.1916
13. Gefr. Fritz KNABE 01.03.1916
14. Gefr. Georg BEIG 20.03.1916
15. Ldstm. Emil FENSKE 26.03.1916
16. Gefr. Erich KOCH 20.05.1916
17. Pion. Heinr. GRIESE 08.05.1916
18. Musk. Ernst LÜCK 25.06.1916
19. Ob.Gefr. Herm. FREITAG 18.08.1916
20. Musk. Otto ZASTROW 09.09.1916
21. Musk. Wilh. BÖHNKE 24.09.1916
22. Kan. Fried. LOUIS 05.09.1916
23. Ldstm. Franz AFFELD 09.12.1916
24. Ldstm. Georg MÜLLER 27.01.1916
25. Musk Otto FLATOW 28.09.1916
26. Musk. Emil SCHULTZ 13.12.1916
27. Füsl. Fritz SCHMIDT 25.08.1916
28. Musk. Albert SCHMIDT 16.01.1917
29. Musk. Artur WERNICKE 06.05.1917
30. Gren. Herm. SCHWANDT 30.04.1917
31. Gefr. Rob. KRÜGER 19.05.1917
32. Gefr. Fried LÜCK 22.07.1917
33. Musk. Rich. PETRICH 20.08.1917
34. Musk. Karl NEUMANN 24.11.1917
35. Grs. Res. Wilh. HAGENSTEIN 07.08.1917
36. Gren. Hellm. MÜTELSTÄDT 23.10.1917
37. Grs.Res. Herm. SCHMIDT 07.06.1916
38. Grs. Res. Karl SCHULZ 01.10.1915

III kolumna
1. Lt.d.Res. Hans DIRKSEN 31.07.1915
2. Musk. Otto GRASEE 16.11.1917
3. Untoffz. Otto FRITZ 31.07.1917
4. Gefr. Ernst HILDEBRANDT 31.12.1917
5. Fahrer Herm. FLATOW 25.12.1917
6. Gefr. Alfred LANGE 17.06.1917
7. Musk. Paul MIELKE 21.01.1918
8. Musk. Otto LEMKE 09.03.1918
9. Ldstm. Fritz. LANGE 05.04.1918
10. Gefr. Herm. SCHMIDT 27.03.1918
11. Musk. Karl TÜNGE 13.04.1918
12. Gren. Otto MANTHEI 31.05.1918
13. Kan. Willi KAATZ 25.07.1918
14. Musk. Franz GRUPPE 23.03.1918
15. Gefr. Karl SCHREIBER 31.07.1918
16. See Sold. Ernst SCHÖNHERR 26.03.1918
17. Gefr. Wilh. NEUMANN 11.07.1918
18. Wehrm. Friedr. ERDMANN 08.09.1918
19. Fahrer Albert QUADE 03.10.1918
20. Füsl. Emil ZIMMERMANN 07.11.1918
21. Kan. Fried. ROTHENHAGEN 06.09.1918
22. Ldstm. Franz. SCHRÖDER 29.09.1918
23. Flieger Heinr. PAPKE 22.10.1918
24. Untoffz. Otto REECK 10.09.1918
25. Shütze Artur NEUMANN 22.12.1918
26. Musk. Fritz KAATZ 15.10.1918
27. Untoffz. Gustaw KRÜGER 28.05.1918
28. Vizefeldw. Joh FELDT 26.07.1918
29. Musk. Wilh. LÜCK 11.04.1918
30. Lt.d. Res. Bruno MARTEN 05.10.1918
31. Schütze Herm. NIEMAS 14.10.1918
32. Res. Fritz STROSCHER 18.09.1918
33. Kan. Alb. SEIDENKRANZ 22.10.1918
34. Gefr. Georg LÖHNING 01.11.1918
35. Untoffz. Otto SCHMIDT 18.04.1918
36. Kan Herm. KOPPLING 18.04.1918
37. Grs. Res. Wilh. FREITEG 12.05.1915

Objaśnienie skrótów
Pion. - saper
Gefr. - starszy szeregowy
Res. - rezerwista
Wehrm. - wojskowy
Untoffz. - kapral
Gren. - grenadier
Kan. - kanonier
Musk. - muszkieter- piechur
Füsl. - fizylier
Grs. Res. - rezerwista straży granicznej
Hornst. - trębacz
Ldstm. - żołnierz pospolitego ruszenia
Lt.d.Res. - porucznik rezerwy
Arm. Sold. - żołnierz armijny
Ob. Gefr. - stopień wyższy od st. szer.
jednak jeszcze nie podoficer
Fahrer - kierowca
See Sold. - marynarz
Flieger - lotnik
Shütze - strzelec
Vizefeldw - stopień, który nie ma polskiego odpowiednika

Skrót imion

Herm. - Herman
Wilh. - Wilhelm
Ferd. - Ferdinand
Rud. - Rudolf
Joh. - Johann
Aug. - August
Heinr. - Heinrich
Friedr. - Friedrich
Reinch.- Reinchard
Waldem.- Waldemar

Sob 04 Lis, 2017 10:47

3.Inne pamiątki


Oprócz opisanej tablicy, istniała również w kościele inna poświęcona pamięci parafian poległych w wojnie prusko- austriackiej ( 1866 r.) lub niemiecko- francuskiej ( 1870-1871) W.Palm twierdzi że dotyczyła obu wojen, miejscem wyeksponowania ich nazwisk była ściana po prawej stronie ołtarza. Trzeba przyznać, że Niemcy potrafili należycie uszanować pamięć poległych żołnierzy. Także niemiecka społeczność Drawna nie zapomniała o nich. Przed ratuszem ustawiono obelisk z pamiątkową tablicą otoczoną żelaznym płotkiem ku czci poległych w wojnie niemiecko- francuskiej ( 1870-1871). Przetrwał on ostatnią wojnę i po 1945 roku bezpowrotnie został zniszczony. Zachowało się zdjęcie przedstawiające ten pomnik zamieszczone w „Der Kreis Arnswalde in alten Ausichten” str. 131.
Drugim obeliskiem był kamień ustawiony przed miejskim cmentarzem. Upamiętniał tych, którzy zginęli podczas Wielkiej Wojny, o czym mówiła przykręcona tam tablica. Na tym właśnie pomniku umieszczono znak faszystów- swastykę a w jego niszy niemiecki hełm. Ta symbolika nadała pomnikowi jednoznaczny nazistowski wymiar, co nie dziwi zważywszy na zaistniałe w Drawnie ekscesy antysemickie.
Obelisk ten również zachował się do czasów powojennych, jednak został przez Polaków obalony i zakopany. Na jego ślad trafił Marian Twardowski , opowiedział mu o nim p. Tomasz Dzierbunowicz , wskazał nawet miejsce gdzie miał się znajdować. Marian Twardowski podzielił się zasłyszaną nowiną z Walfrydem Schnabel. W 1999 r. w nieco innym miejscu niż wskazał pan Dzierbunowicz kamień odkopali bracia Musialikowie. Z błogosławieństwem władz został postawiony na pierwotnym miejscu i już bez znaków faszystowskich jakby reaktywowany z zmienioną tablicą. Nadano temu faktowi odpowiednią otoczkę propagandową, całkowicie ignorując głosy przeciwne. Mimo intencji pojednania podczas jego odsłonięcia obecni na uroczystości byli mieszkańcy Drawna odśpiewali ówczesnym włodarzom miasta ,że „Niemcy są ponad wszystko.”
Osobiście wyrażałem pogląd i nadal tak uważam, że najlepszym miejscem dla tego obelisku był cmentarz, tam ten wielki głaz należycie upamiętniałby dawnych mieszkańców, którzy spoczęli na zawsze w drawieńskie ziemi, gdzie Niemcy i Polacy leżą pojednani w obliczu śmierci. Jednak pomnik stoi tam gdzie stoi i niejeden długo zastanawia się co symbolizuje, oprócz może dawnych mieszkańców Drawna, którym przypomina Neuwedell.


Opracował ; Andrzej Szutowicz




1Neuwedell - niemiecka nazwa Drawna
2Princip Gavrilo ( 1894-1918) - został skazany na 20 lat twierdzy, zmarł na kilka miesięcy
przed zakończeniem wojny w Terezinie.
3 CK - cesarsko- królewskie

4 w czasie wojny zginęło 8,7 mln ludzi
5 stosujemy nomenklaturę katolicką
6 † 23.10.1918 – data śmierci
7 Procent ten jest na pewno zaniżony, gdyż nie uwzględnia poległych katolików i jest możliwe,
że również poległych pochodzenia żydowskiego mogło być więcej.

Sob 04 Lis, 2017 10:48

OBELISK Z DĘBSKA k.Drawna
Fot. Pomnik w Dębsku ku czci poległych w latach 1914 -1918 .Wizerunek z kartki pocztowej sprzed 1939 r.
Dębsko to miejscowość gminy Kalisz Pomorski stale zmieniająca swoje oblicze. Z roku na rok piękniejebardziej. Jest to wieś o bogatej historii, dość wspomnieć ,że do dziś istnieją tu zachowane rezydencje – pałace ,świadczące o podziale wsi między dwa rody George i Romberg. Jest także zabytek ,który skupił na siebie uwagę naszego Stowarzyszenia „Bastion Tradycji’. Mowa tu o pomniku ku czci poległych mieszkańców wsi w latach 1914 – 1918. Dzięki zachowanemu zdjęciu z karty pocztowej wiadomo ,że był to okazały obiekt pamięci. Umieszczony na przykościelnym terenie, otoczony niskim murem z kamienia ciosanego, dwukondygnacyjny obelisk ( również z tego budulca ) zwieńczony był kamieniem z wyrytymi nazwiskami poległych na którym stał „spiżowy” orzeł z rozpostartymi skrzydłami. Dzięki stronie internetowej http://www.denkmalprojekt.org/2009/denzig_wk1_pom.htm nazwiska te zostały odtworzone.

Stopieńwojskowy Nawisko Imię Data urodzenia Data śmierci Uwagi
Wehrm. BAHR G. 03.03.1886 06.10.1914
Gren. BAHRKE W. 24.12.1895 17.09.1916
Musk. BARNICK E. 09.01.1891 03.06.1915
Gefr. BEHL F. 30.03.1896 10.11.1917
Gren. BLANK G. 24.01.1894 24.01.1915 zaginął
Res. BOLTZ W. 06.12.1889 20.08.1914
Musk. GUST H. 20.04.1896 09.04.1918
Wehrm. HEINRICHSEN F. 17.11.1882 30.01.1915
Ers.Res. HERMANN A. 17.11.1883 19.04.1915
Landstm. HILDEBRANDT K. 22.02.1879 15.10.1917
Musk. KRÜGER H. 15.09.1886 03.06.1915 zaginął
Musk. LIPKE W. 04.09.1896 16.11.1916
Gefr. SCHULZ F. 12.09.1881 25.01.1917
Wehrm. SPLETTSTÖßER F. 24.07.1881 13.01.1916
Wehrm. STEINBERG O 09.10.1885 26.??.1915
Offz.Stellv. TIMM F. 06.06.1889 04.07.1916
Musk. TIMM G. 01.08.1890 10.03.1916 zaginął
Na obelisku wyryto poniższy napis mówiący komu on jest poświęcony :
Im Weltkriege 1914-1918
Starben aus Denzig
den Heldentod für Vaterlandcopopolskuznaczy : W czasiewojny 1914 -1918
Zginęli z Denzig ( Dębska przyp.A.Sz.)
BohaterskąśmierciązaOjczyznęNa śrokowejczęścipomnika – obeliskuumieszczonyzostałznakniemieckiegoodznaczeniabojowegożelaznegokrzyża w wieńculaurowo – dębowym ,comaodniesienie do męstwa i chwały.Dziś wydaje się, że pomnik jest niekompletny i pozostał po nim tylko cokół. Jednak po dokładnym jego obejrzeniu okazuje się ,że brakuje tylko orła ,gdyż kamień z nazwiskami przetrwał w krzakach złożony przed laty obok pomnikowej konstrukcji.Fakt ,że napisy są niezbyt czytelne, ale jest to efekt właściwości samego kamienia i upływu czasu a nie niszczycielskiej ręki człowieka. To ,że główne elementy przetrwały dają dobre świadectwo mieszkańcom wsi. Kamień na cokole zastąpiła umieszczona w gablocie figura Matki Bożej. Niestety i figura i gablotka wymagają odnowienia. Członkowie Stowarzyszenia „Bastion Tradycji”działającego w ramach Pomorsko-Kaszubskiego Zespołu Obywatelskiego ds. Upamiętnienia 100. Rocznicy Wybuchu Pierwszej Wojny Światowej( przew. Zbigniew Talewski ) zaproponowali i jednocześnie podjęli się trudu przywrócenia pierwotnego wyglądu obelisku, tym samym będzie to drugie po wystawie przedsięwzięcie uczczenia pamięci ofiar Wielkiej Wojny. O wyrażenie na to zgody Stowarzyszenie zwróciło się do Księdza Proboszcza - właściciela terenu przykościelnegooraz do Konserwatora Zabytków , sołtysa Sołectwa Dębsko i członków Rady Kościelnej. Proponuje się by po wyremontowaniu gabloty ( lub wykonaniu nowej) odnowioną figurę Matki Bożej umieścić w specjalnie przystosowanym miejscu lub w kapliczce. Natomiast w miejscu na filarze po obelisku, gdzie dziś stoi „maryjna gablota” ustawić kamień z nazwiskami oraz odnowić znaki graficzne pomnika. Ponieważ wszystko jest w toku i trudno mówić o jakimś sukcesie ,niemniej ważne jest to ,że jest dobra wola a i sam pomnik – obelisk wydobyty został z głębi zapomnienia.
Andrzej Szutowicz

Sob 04 Lis, 2017 10:52

BARNIMIE k. Drawna ZAPOMNIANY OBELISK
. Z głazów których w okolicy nadal niemało powstał charakterystyczny pomnik. Data jego powstania zatarła się w pamięci, jednak na pewno postawiony został między 1920 a 1925 r. Obelisk – pomnik składał się z dwóch głównych członów. Na górnym umieszczono napis „Dem Andenken der gefallenen Helden 1914-18” ( tłum z niem.- pamięci poległych bohaterów 1914 – 18). Poniżej na części zasadniczej przykręcono tabliczkę z nazwiskami poległych mieszkańców Barnimia. Na niej w dwóch kolumnach uwieczniono 23 nazwiska. Friedrich Kluge, Franz Klingbeil, Wilhelm Finder, Helmut Schumann, Willi Peter, Emil Barthmann, Paul Finder, Hermann Stelter, Friedrich Klinke, Albert Peetz, Theodor Bahr, Fritz Quade, Emil Fritz, Ernst Klingbeil, Emil Schulze, Emil Oehlke, Emil Bleek, Julius Ochlke, Otto Bendorf, Wilhelm Bleek, Berthold Ochlke, Fritz Manske, Emil Beyer.
W zasadzie niby nic ciekawego ale o tym zapewne mało kto wie, dla upamiętnienia każdego z poległych z Barnimia, dodatkowo posadzono w obrębie pomnika 23 dęby. Pomnik po 1945 r. zniszczono. Losy tablicy są nieznane. A dęby? Proponuję sprawdzić samemu i odwiedzić to miejsce.
Andrzej Szutowicz ,Marian Twardowski

Sob 04 Lis, 2017 10:55

Lista Serbów jeńców wojennych z I –szej wojny światowej spoczywających na cmentarzu wojennym w Stargardzie ( na podst. zasobów Muzeum w Stargardzie Szcz. i Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach – Opolu )

1.Żołnierze Królewskiej Armii Serbii

Jancowicz Vidosan ( 1878- 25.01.1919) nagr. 1267 nr mogiły 201/160
Roditjewicz Miłosz ( 1874 - 1916? ) nagr. 1044 nr mogiły 198/165
Lazic Lubomir ( 1892 – 13.03.1919 ) nagr. 1294
Zywkowicz Teodor ( 25.02.1891- 14.10.191? ) nagr. 1014
Tsitewicz Miota ( ? - 20.01.1919 ) nagr. 1243
Petrowicz Mitia (02.01.1974 – 09.11.1917 ) nagr. 257
Mikolisz Iwan ( 1890 – 26.04.1919 ) nagr. 13
Michlowicz Giorgi ( 1892- 30.04.1918 ) nagr. 1071 nr mogiły 179/123
Malelic Szatanir ( 1892 – 10.06.1918 ) nagr. 931 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Jan ( 18.05.1881 – 06.07.1916 ) nagr.200 nr mogiły 179/123
Mijojlewicz Radoic ( 06.06.1897- 07.12.1916 nagr. 148 nr mogiły 179/123
Ziwzowicz Pelsa ( 1872 – 29.01.1919 ) nagr. 1269 nr mogiły 170/30
Mąkitisz Alja ( 15.08.1884 – 04.06.1916) nagr. 194 nr mogiły 179/31
Iwkowicz Adam ( 10.11.1892- 03.01.1916) nagr. 546 nr mogiły 179/34
Jankowicz Milan ( ? - 09.01.1916) ngr,1174 nr mogiły 179/123
Miłosawlewicz Michał ( 26.10.1810 – 14.06.1917) nagr. 367 nr mogiły 179/123
Trofinowicz Georgi ( 1895- 22.11.1916) nagr. 625 nr mogiły 179/123
Eremig Djordje ( 15.06.1888- 20.12.1918) nagr. 1105 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Iwan ( 1881 – 19.12.1917) nagr. 526 nr mogiły 179/123
Wuksanowicz Lika ( ? - 19.01.1919) nagr. 1242 nr mogiły 179/123
Stankowicz Swiatosław ( 06.01.1890 – 16.05.1918) nagr. 890 nr mogiły 179/123
Teodorowicz Milora ( ? - 25.01.1919) nagr. 1268 nr mogiły 179/123
Sinicz Marko ( 20.06.1863- 25.07.1916) nagr. 206 nr mogiły 179/123
Milochewicz Milow ( 1875 – 07.02.1918) nagr. 584 nr mogiły 179/123
Damjunowicz Switower ( 01.08.1878 – 24.02.1916) nagr. 160 nr mogiły 179/123
Simitez Milutin ( 1884 – 06.12.1917) nagr. 507 nr mogiły 179/123
Wukgica Stange ( ? - 18.01.1919) nagr. 1239 nr mogiły 179/123
Tomitez Miloje ( 10.02.1890- 21.06.1918) nagr. 957 nr mogiły 179/123
Inritsch Milisch ( 1891- 27.05.1918) nagr. 191 nr mogiły 179/123
Młosiewicz Swetozar ( ? - 02.1919 ) nagr. 1290 nr mogiły 179/123
Obradowicz Mikołaj ( 14.04.1870-13.06.1918) nagr. 635 nr mogiły 179/123
Iswinke Wocisław ( ? 25.01.1919) nagr.1264 nr mogiły 179/123
Miticz Lubomir ( 15.09.1887- 10.04.1916) nagr. 180 nr mogiły 179/123
Milochewicz Sziwota ( 09.05.1860- 15.04.1916) nagr. 181 nr mogiły 179/123
Petkowicz Milowoj ( 25.01.1889- 08.05.1917) nagr.331 nr mogiły 179/123
Sekicz Morsze (11.09.1886- 21.07.1916) nr mogiły 179/123
Starachowicz Bajen ( 17.01.1895- 22.07.1917) nagr. 209 nr mogiły 179/123
Lazarewicz Władimir ( 16.08.1891- 28.09.1917) nagr. 416 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Milorod ( 1895 – 15.12.1917) nagr. 512 nr mogiły 179/123
Ristowicz Wojsław ( 15.08.1894- 1917 ?) nagr. 974 nr mogiły 179/123
Wasicz Radosław ( 15.02.1890 – 20.08.1917) nagr. 415 nr mogiły 179/123
Miladynowicz Paweł ( 17.07.1895 – 30.04.1917) nagr.325 nr mogiły 179/123
Pitrowicz Michał ( 09.07.1893- 1916) nagr. 224 nr mogiły 179/123
Jarmiłowicz Andrzej ( 1896 – 16.01.1919) nagr. 1218 nr mogiły 179/123
Blagowicz Fiedemir ( 12.07.1886 – 18.11.1916) nagr. 1065 nr mogiły 179/123
Pasic Dujka ( 1875 - 1916 ) nagr. 965 nr mogiły 179/123
Dulicz Dragomir ( ? - 04.1916 ) nagr. 177 nr mogiły 179/123

Adszicz Miljan ( 21.02.1891 – 15.03.1917) nagr. 281 nr mogiły 179/123
Synowicz Djaroje ( 17.07.1871- 01.04.1916) nagr.176 nr mogiły 179/123
Radowan Kristian ( ? - 01.1919) nagr. 1259 nr mogiły 179/123
Symicz Karsta ( 1890 – 25.08.1917) nagr. 577 nr mogiły 179/123
Milojkowicz Abram ( 20.11.1864 – 20.04.1918 ) nr mogiły 179/123
Fawicz Stefan ( ? - 20.01.1919 ) nagr. 1244 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Milian ( ? - 17.01.1919 ) nagr. 1220 nr mogiły 179/123
Rejsowicz Milo ( 18.06.1892 – 20.02.1916) nagr. 155 nr mogiły 179/123
Diordewicz Sziko ( 17.03.1865 – 29.04.1916) nagr. 188 nr mogiły 179/123
Lilicz Jawa ( 14.01.1892 – 1917) nagr. 185 nr mogiły 171/924
Jowic Fsna ( 07.04.1872 – 21.12.1915) nagr. 1109 nr mogiły 218/124
Jowanowicz Mikołaj ( 29.09.1870 – 26.04.1916) nagr. 185 nr mogiły 218/124
Jowanowicz Wolimir ( 1873 – 04.1917) nagr. 300 nr mogiły 209/

Sob 04 Lis, 2017 11:10

Lista Serbów jeńców wojennych z I –szej wojny światowej spoczywających na cmentarzu wojennym w Stargardzie ( na podst. zasobów Muzeum w Stargardzie Szcz. i Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach – Opolu ). Pisownia polska.

1.Żołnierze Królewskiej Armii Serbii

Jancowicz Vidosan ( 1878- 25.01.1919) nagr. 1267 nr mogiły 201/160
Roditjewicz Miłosz ( 1874 - 1916? ) nagr. 1044 nr mogiły 198/165
Lazic Lubomir ( 1892 – 13.03.1919 ) nagr. 1294
Zywkowicz Teodor ( 25.02.1891- 14.10.191? ) nagr. 1014
Tsitewicz Miota ( ? - 20.01.1919 ) nagr. 1243
Petrowicz Mitia (02.01.1974 – 09.11.1917 ) nagr. 257
Mikolisz Iwan ( 1890 – 26.04.1919 ) nagr. 13
Michlowicz Giorgi ( 1892- 30.04.1918 ) nagr. 1071 nr mogiły 179/123
Malelic Szatanir ( 1892 – 10.06.1918 ) nagr. 931 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Jan ( 18.05.1881 – 06.07.1916 ) nagr.200 nr mogiły 179/123
Mijojlewicz Radoic ( 06.06.1897- 07.12.1916 nagr. 148 nr mogiły 179/123
Ziwzowicz Pelsa ( 1872 – 29.01.1919 ) nagr. 1269 nr mogiły 170/30
Mąkitisz Alja ( 15.08.1884 – 04.06.1916) nagr. 194 nr mogiły 179/31
Iwkowicz Adam ( 10.11.1892- 03.01.1916) nagr. 546 nr mogiły 179/34
Jankowicz Milan ( ? - 09.01.1916) ngr,1174 nr mogiły 179/123
Miłosawlewicz Michał ( 26.10.1810 – 14.06.1917) nagr. 367 nr mogiły 179/123
Trofinowicz Georgi ( 1895- 22.11.1916) nagr. 625 nr mogiły 179/123
Eremig Djordje ( 15.06.1888- 20.12.1918) nagr. 1105 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Iwan ( 1881 – 19.12.1917) nagr. 526 nr mogiły 179/123
Wuksanowicz Lika ( ? - 19.01.1919) nagr. 1242 nr mogiły 179/123
Stankowicz Swiatosław ( 06.01.1890 – 16.05.1918) nagr. 890 nr mogiły 179/123
Teodorowicz Milora ( ? - 25.01.1919) nagr. 1268 nr mogiły 179/123
Sinicz Marko ( 20.06.1863- 25.07.1916) nagr. 206 nr mogiły 179/123
Milochewicz Milow ( 1875 – 07.02.1918) nagr. 584 nr mogiły 179/123
Damjunowicz Switower ( 01.08.1878 – 24.02.1916) nagr. 160 nr mogiły 179/123
Simitez Milutin ( 1884 – 06.12.1917) nagr. 507 nr mogiły 179/123
Wukgica Stange ( ? - 18.01.1919) nagr. 1239 nr mogiły 179/123
Tomitez Miloje ( 10.02.1890- 21.06.1918) nagr. 957 nr mogiły 179/123
Inritsch Milisch ( 1891- 27.05.1918) nagr. 191 nr mogiły 179/123
Młosiewicz Swetozar ( ? - 02.1919 ) nagr. 1290 nr mogiły 179/123
Obradowicz Mikołaj ( 14.04.1870-13.06.1918) nagr. 635 nr mogiły 179/123
Iswinke Wocisław ( ? 25.01.1919) nagr.1264 nr mogiły 179/123
Miticz Lubomir ( 15.09.1887- 10.04.1916) nagr. 180 nr mogiły 179/123
Milochewicz Sziwota ( 09.05.1860- 15.04.1916) nagr. 181 nr mogiły 179/123
Petkowicz Milowoj ( 25.01.1889- 08.05.1917) nagr.331 nr mogiły 179/123
Sekicz Morsze (11.09.1886- 21.07.1916) nr mogiły 179/123
Starachowicz Bajen ( 17.01.1895- 22.07.1917) nagr. 209 nr mogiły 179/123
Lazarewicz Władimir ( 16.08.1891- 28.09.1917) nagr. 416 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Milorod ( 1895 – 15.12.1917) nagr. 512 nr mogiły 179/123
Ristowicz Wojsław ( 15.08.1894- 1917 ?) nagr. 974 nr mogiły 179/123
Wasicz Radosław ( 15.02.1890 – 20.08.1917) nagr. 415 nr mogiły 179/123
Miladynowicz Paweł ( 17.07.1895 – 30.04.1917) nagr.325 nr mogiły 179/123
Pitrowicz Michał ( 09.07.1893- 1916) nagr. 224 nr mogiły 179/123
Jarmiłowicz Andrzej ( 1896 – 16.01.1919) nagr. 1218 nr mogiły 179/123
Blagowicz Fiedemir ( 12.07.1886 – 18.11.1916) nagr. 1065 nr mogiły 179/123
Pasic Dujka ( 1875 - 1916 ) nagr. 965 nr mogiły 179/123
Dulicz Dragomir ( ? - 04.1916 ) nagr. 177 nr mogiły 179/123

Adszicz Miljan ( 21.02.1891 – 15.03.1917) nagr. 281 nr mogiły 179/123
Synowicz Djaroje ( 17.07.1871- 01.04.1916) nagr.176 nr mogiły 179/123
Radowan Kristian ( ? - 01.1919) nagr. 1259 nr mogiły 179/123
Symicz Karsta ( 1890 – 25.08.1917) nagr. 577 nr mogiły 179/123
Milojkowicz Abram ( 20.11.1864 – 20.04.1918 ) nr mogiły 179/123
Fawicz Stefan ( ? - 20.01.1919 ) nagr. 1244 nr mogiły 179/123
Iwanowicz Milian ( ? - 17.01.1919 ) nagr. 1220 nr mogiły 179/123
Rejsowicz Milo ( 18.06.1892 – 20.02.1916) nagr. 155 nr mogiły 179/123
Diordewicz Sziko ( 17.03.1865 – 29.04.1916) nagr. 188 nr mogiły 179/123
Lilicz Jawa ( 14.01.1892 – 1917) nagr. 185 nr mogiły 171/924
Jowic Fsna ( 07.04.1872 – 21.12.1915) nagr. 1109 nr mogiły 218/124
Jowanowicz Mikołaj ( 29.09.1870 – 26.04.1916) nagr. 185 nr mogiły 218/124
Jowanowicz Wolimir ( 1873 – 04.1917) nagr. 300 nr mogiły 209/

Sob 04 Lis, 2017 11:13

Brzeziny gm. Drawno

Obelisk oraz wieczny odpoczynek obok wysypiska.
W środku wsi Brzeziny na boisku dawnej szkoły stoi tajemniczy kamień. Wyryto na nim wizerunek żelaznego krzyża oraz datę 1898 .Obecnie trudno jest ustalić z jakim ważnym wydarzeniem się ma kojarzyć. Ponieważ pierwotnie kamień stał w okolicach nieistniejącej dziś remizy. Sądzić można, że upamiętnia powstanie miejscowej jednostki straży pożarnej.
Przez ponad 20 lat właścicielami pałacu w Brzezinach była rodzina von Voss.
Pałac od Heinricha Fritz nabył w 1896 roku radca stanu Maximilian von Voss a ostatnim jego właścicielem z tej rodziny była wdowa Klara von Voss zd Röchling. W 1918 r. pałac przeszedł w władanie rodu von Cramm. Po von Voss pozostał umieszczony na pałacu wizerunek herbu rodowego, chorągiewka na wieży oraz mały cmentarzyk. Cmentarz istnieje do dziś. Ukryty wśród pól w kępie drzew tuż za pałacowym ogrodzeniem. Jest łatwy do zlokalizowania ,gdyż graniczy z niezbyt estetycznym wysypiskiem. Centralnym punktem cmentarza jest obalony nagrobek tuż przy rozkopanej mogile. Są tam jeszcze porozrzucane płyty upamiętniające dwóch przedstawicieli von Vossów , Fritza von Voss i Franza Maximiliana von Voss .Fritz von Voss poległ na froncie 16.10.1917 r. Możliwe ,że jego mogiła jest symboliczna. Uwieczniony został także na przykościelnej płycie ku czci poległych w Wielkiej Wojnie mieszkańców Brzezin ( Berkenbrügge ). Stan cmentarza kontrastuje dobitnie z pięknie odnawianym pałacem.
Rozkopane mogiły to standard na starych poniemieckich cmentarzach. Dobitne świadectwo zaprzeczające tradycyjnego polskiego szacunku dla zmarłych. Dwa lata temu Stowarzyszenie Saperów Polskich koło nr 21 w Drawnie wystąpiło z otwartym apelem o uporządkowanie cmentarzy poniemieckich znajdujących się na terenie gminy Drawno .Liczono na udział szkół Drawna gdyż uczniowie pochodzą z różnych miejscowości. Dając niejako przykład Stowarzyszenie uporządkowało i nadal dba o cmentarz w Sieniawie Drawieńskiej a Urząd Miasta poparł i zrealizował ideę swego pracownika Mariana Twardowskiego utworzenia w Drawnie lapidarium. Większego poparcia nie było a ograbione z krzyży cmentarze i rozkopane groby nadal hańbią . Są ciągle doskonała pożywką propagandową.
Andrzej Szutowicz, Marian Twardowski

Sob 04 Lis, 2017 11:34