Królestwo Polskie 1916 - 1918

Zapraszam do dyskusji na temat znaczenia Królestwa Polskiego utworzonego przez państwa centralne w 1916 r. dla późniejszej odbudowy państwowości polskiej.

Uważam, że dokonania władz Królestwa Polskiego w okresie 1916 - 1918 są niedoceniane.
KP oraz jego władze naczelne i terenowe przygotowały grunt pod "11 listopada". Bez Królestwa Piłsudski musiałby budować całe państwo od podstaw - a w obliczu zagrożenia militarnego ze wszytkich stron (Niemcy, Ukraińcy, Czesi, Rosjanie) - było by to zadanie najprawdopodobniej awykonalne. Polska mogłaby w ogóle nie powstać.

Praca organizacyjna Tymczasowej Rady Stanu Królestwa Polskiego (1916 - 1917) oraz Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego (1917 - 1918) i powołanych przez nią gabinetów - miała decydujący wpływ na łatwość z jaką Tymczasowy Naczelnik Państwa i pierwszy rząd RP rozpoczęli pracę państwową.
To w czasach Królestwa została opracowana m.in. ordynacja wyborcza do Sejmu Ustawodawczego, powołano niezbędne organy i służby państwowe, takie jak głowa państwa (Rada Regencyjna), rząd, ministerstwa, samorząd terytorialny, sądownictwo, pion oświaty, wojsko polskie (Polnische Wehrmacht) wraz ze sztabem generalnym. Wydano szereg dekretów, rozporządzeń i zarządzeń regulujących życie państwowe, rozpoczęto wydawanie Dziennika Praw Królestwa Polskiego (którego bezpośrednim i legalnym następca jest obecny Dziennik Ustaw) i Monitora Polskiego. Dekret regulujący pracę rady ministrów wydany przez Radę Regencyjną obowiązywał nadal w 20-leciu międzywojennym.
Królestwo także zapoczątkowało polską służbę dyplomatyczną, gdyż już w czasie wojny Rada Regencyjna posiadała swoje poselstwa w kilku stolicach europejskich. Co ciekawe Rada Regencyjna już miesiąc przed "11 listopada" proklamowała całkowitą niepodległość i suwerenność Królestwa Polskiego złożonego z ziem wszystkich zaborów oraz podporządkowała sobie wszystkie działy administracji (do tej pory bezpośredni i realny wpływ miała tylko na sądownictwo i oświatę) oraz przejęła zwierzchnictwo nad Polską Siłą Zbrojną (pozbawiając naczelnego dowództwa niemieckiego gen. Beselera).

Uważam, że formalnie niepodległe państwo polskie powstało w 1916 r., a 11 listopada 1918 r. - stało się tylko to, że Piłsudski przyjechał pociągiem z Niemiec i wysiadł na dworcu w Warszawie.
Kiedy 14 listopada Rada Regencyjna się rozwiązała przekazując jednocześnie zwierzchnią władzę państwową w ręce Piłsudskiego - nie powstało żadne nowe państwo, ale mające już 3 lata państwo polskie zmieniło jedynie ustrój z monarchicznego na republikański.

Pon 13 Lip, 2009 0:50

Re: Królestwo Polskie 1916 - 1918

remigius napisał:

Uważam, że formalnie niepodległe państwo polskie powstało w 1916 r., a 11 listopada 1918 r. - stało się tylko to, że Piłsudski przyjechał pociągiem z Niemiec i wysiadł na dworcu w Warszawie.

Że w 1916 r. odrodziło się państwo polskie - zgoda. Ale nie niepodległe. Królestwo Polskie w latach 1916-1918 było tak samo zależne od Niemiec (i pośrednio, w mniejszym stopniu, Austro-Węgier), jak Królestwo "Kongresowe" od Rosji (do 1831), a Księstwo Warszawskie od Francji.

Całkowita zgoda również co do zasług w podłożeniu podstaw administracyjno-prawnych i organizacyjnych. Ale trzeba wyraźnie zaznaczyć: w ramach polityki zagranicznej, wojskowej, a częściowo także gospodarczej - nie było wówczas mowy o żadnej samodzielności.

Pon 13 Lip, 2009 2:34

Zgadzam się z Autorem wątku, że wielka szkoda, że okres 1916-1918 jest tak mało znany w naszej historii bo faktycznie J.Piłsudski prawdopodobnie nie poradziłby sobie z trudem tworzenia organizmu państwowego w realiach 1918 roku gdyby nie istnioała niezwykle solidna podstawa-fundament do przejęcia.
Jak wiele dokonano w ciągu tych 2 lat niech świadczy także i to, że szereg bardzo postępowych i nowoczesnych instytucji prawa cywilnego i procesowego wprowadzona w 1917 roku było niemal kropka w kropkę przepisywana w kolejnych już czysto "naszych" regulacjach i w prawie niezmienionym krztałcie dotrwała aż do do XXI wieku.
Pewnym problemem w naszej historii jest to, że bardzo na siłę próbuje się przedstawiać naszego I Marszałka jako człowieka, któremu wyłącznie zawdzięczamy niepodległość - w takim przypadku szczegółowe wyjaśnianie, że tak naprawdę to przyszedł "na gotowe" może wywoływać kłopotliwe wątpliwości i burzyć i to mocno legendę... W ogóle smuten jest także, że mało kto dziś wie co nieco bardziej szczegółowo o rosyjskich koncepcjach stworzenia państwa polskiego wałkowanych już od 1912 roku i bardzo realnych w 1915 roku - odzyskanie niepodległości tonie w kłopotliwym mroku zapomnianych historii...i mitów

Pon 13 Lip, 2009 10:00

Cytat:

Że w 1916 r. odrodziło się państwo polskie - zgoda. Ale nie niepodległe. Królestwo Polskie w latach 1916-1918 było tak samo zależne od Niemiec (i pośrednio, w mniejszym stopniu, Austro-Węgier), jak Królestwo "Kongresowe" od Rosji (do 1831), a Księstwo Warszawskie od Francji.

muszę się posłużyć wiki, bo nic innego pod ręką nie mam

Cytat:

Rada Regencyjna 7 października 1918 roku ogłosiła niepodległość Polski[1], a pięć dni później pozbawiła generał-gubernatora warszawskiego Beselera naczelnego dowództwa nad Polską Siłą Zbrojną. 25 października powołano rząd Józefa Świeżyńskiego, który jako pierwszy nie starał się o akceptację władz okupacyjnych niemieckich i austro-węgierskich. 28 października Regenci powołali gen. Tadeusza Rozwadowskiego, wcześniej nieoficjalnego doradcę RR, na stanowisko Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Generał niezwłocznie przystąpił do organizacji Sztabu Generalnego i Ministerstwa Spraw Wojskowych. 4 listopada Rozwadowski wydał natomiast rozkaz o tworzeniu dywizji jazdy co dało początek polskiej kawalerii.

brawo remigius
_________________
Священная война

Pon 13 Lip, 2009 10:28

A jakie były granice tego Królestwa i efektywny zasięg administracyjny?
_________________
http://www.dws.org.pl/

Pon 13 Lip, 2009 11:56

Obszar Królestwa Polskiego (w granicach z 1815), ale bez gubernii suwalskiej (wchodziła w skład Ober-Ostu), i nie jestem pewien co do gub. chełmskiej - czy wiosną 1918 r. przekazano ją Ukrainie (wchodziła w granice "brzeskie"), czy pozostała w ramach administracji generał-gubernatorstwa lubelskiego.

Z trochę innej beczki: po ewakuacji Królestwa w 1915 r. tamtejsi gubernatorzy rosyjscy zachowali swoje urzędy, a nawet mianowano nowych (np. w 1916 wicegubernatorem łomżyńskim- Michaiła Michajłowicza Rokmanowa) - choć pozostawali w głębi Rosji. Czy ktoś zna datę ostatecznej likwidacji tych urzędów? Na pewno dotrwały do 1917 r. - ale czy ich istnienie zakończyło się z rewolucją lutową, czy może Rząd Tymczasowy mianował komisarzy gubernialnych także dla gubernii KP? (było tak z ukraińskimi, choć również znajdowały się pod okupacją). Może istniały jakieś guberniaalne wydziały likwidacyjne (w PKL Lednickiego, lub potem w Ludowym Komisariacie ds. Polskich?), Ponoć do ostatecznego zniesienia gubernii KP doszło 26 stycznia 1918 r. "dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR". Pytanie, jak wyglądała ich administracja "in partibus infidelium" do tego momentu?

Pon 13 Lip, 2009 13:18

Odnośnie kliku odpowiedzi.

Nie da się zaprzeczyć, że Królestwo Polskie utworzone w 1916 r. patentem cesarzy niemieckiego i austriackiego (na terytorium rosyjskiego Królestwa Polskiego) było formalnie niepodległe. Żaden akt władz okupacyjnych ani słowem nie wspomniał nigdy, że Królestwo Polskie jest podległe Niemcom lub Austro-Węgrom. Była tylko mowa o równoprawnym sojuszu z państwami centralnymi. 7 października 1918 r. Rada Regencyjna proklamowała faktyczną niepodległość Królestwa, ale formalnie było ono niepodległe od samego początku.

Mam też niejasne wrażenie, że Rada Regencyjna, czyli tymczasowa głowa państwa w Królestwie Polskim, została ustanowiona przez odnośnych cesarzy (1917 r.) dopiero po abdykacji Imperatora Wszechrosji i Króla Polskiego Mikołaja II Romanowa. Być może chodziło tu o zachowanie zasad legitymizmu.

Być może warto się też przyjrzeć bliżej znaczeniu jakie miała Polska Siła Zbrojna (niem. Polnische Wehrmacht) i utworzony nieco później Sztab Generalny - dla rozwoju Wojska Polskiego w latach 1918 - 1922 r.

Pon 13 Lip, 2009 20:42

remigius napisał:

Nie da się zaprzeczyć, że Królestwo Polskie utworzone w 1916 r. patentem cesarzy niemieckiego i austriackiego (na terytorium rosyjskiego Królestwa Polskiego) było formalnie niepodległe. Żaden akt władz okupacyjnych ani słowem nie wspomniał nigdy, że Królestwo Polskie jest podległe Niemcom lub Austro-Węgrom.

Ale nie wspomniał również, że nie jest od nich niezależne. Mowa była tylko o niezależności od Rosji.

Generalnie w dziejach tego państwa trzeba wydzielić trzy okresy:

1) XI 1916-XI 1917 - Tymczasowa Rada Stanu - spolszczenie samorządów, opieki społecznej i służby zdrowia, przygotowania prawodawcze i kształcenie urzędników (niepodległość - zerowa, TRS nie rządziła)
2) X 1917-X 1918 - Rada Regencyjna i rząd (ale co charakterystyczne, bez resortów spraw zagranicznych i wojskowych) - autonomia w ramach administracji cywilnej (prawie pełna swoboda w sprawach kulturalnych, wyznaniowych czy socjalnych, duża w gospodarce i sprawach wewnętrznych, minimalna w wojsku* i polityce zagranicznej)
* pod tym względem należałoby jeszcze wydzielić okres przed i po "kryzysie przysięgowym"
3) 7/12 X 1918-11/14 XI 1918 - niepodległe Królestwo Polskie (zostają utworzone resorty SZ i SWojsk.)

Ergo, o niepodległości można mówić od 7 października 1918 r. - w sumie tą datę należałoby świętowac jako Dzień Niepodległości.

http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/monitor_pl/1918-10/10-168/imagepages/image1.htm

Pon 13 Lip, 2009 21:51