Piłsudski/zamach majowy/endecja

Dzisiaj kolejna rocznica zamachu majowego, pytanie czy była to próba załagodzenia kryzysu rządowego, odsunięcie od władzy skłóconych parlamentarzystów w celu poprawienia, pogarszającej sie sytuacji gospodarczej i społecznej w Polsce czy rewolta połączona z zamachem stanu?

Cytat:

Rankiem w środę 12 maja Piłsudski wyjechał samochodem z Sulejówka do Warszawy. Zatrzymał się na krótko w Rembertowie, aby zorientować się, jak przebiega koncentracja wiernych mu wojsk, i ruszył do Belwederu, gdzie zamierzał poinformować prezydenta, że armia domaga się dymisji gabinetu Witosa.

Niestety diabeł tkwi w szczegółach Piłsudzki nie zastał prezydenta i nie zdążył przedstawić swoich warunków do rozmów doszło dopiero o 17 na moście Poniatowskiego. Efekt kompromis był już jednak niemożliwy. O ile rano, gdyby Piłsudski zastał Wojciechowskiego w Belwederze, jakieś porozumienie było jeszcze możliwe, o tyle po południu, gdy władze ogłosiły stanowisko wobec buntu, już nie mogły się cofnąć. Nie mógł też cofnąć się Piłsudski.

Cytat:

Walki rozpoczęły się ok. godz. 18.30 w rejonie placu Zamkowego. Tu padli pierwsi zabici i ranni. W tym czasie wojska rządowe w Warszawie liczyły ok. 1,7 tys. żołnierzy, piłsudczycy – 3,5 tys. żołnierzy oraz ok. 800 członków Związku Strzeleckiego. Obie strony rozpoczęły ściąganie do Warszawy posiłków. W ostatnim dniu walk, w piątek 14 maja, piłsudczycy mieli w Warszawie ok. 8,5 tys. żołnierzy, strona rządowa – 2,2 tys. oraz liczące ok. 1,5 tys. żołnierzy pułki poznańskie, które dotarły do podwarszawskiego Ożarowa, lecz z którymi utracono kontakt. W tej sytuacji wczesnym popołudniem 14 maja zapadła decyzja o opuszczeniu zagrożonego atakiem Belwederu i przejściu (dosłownie, bo nie było żadnych środków lokomocji) prezydenta i rządu do Wilanowa. Tutaj rząd postanowił podać się do dymisji, a prezydent złożyć swój urząd, o czym zgodnie z wymogami konstytucji powiadomiono marszałka sejmu Macieja Rataja. W trzydniowych walkach poniosło śmierć 379 osób (w tym 164 cywilów), a 920 osób zostało rannych.

Opis załącznika: Piłsudzki na moście

Pią 12 Maj, 2006 23:04

Uwielbiam Piłsudskiego i jego wspaniałe działania. Chciałbym, aby teraz w sejmie stanął w swojej chwale i z pejcza strzeliłby po pysku postkomuchom.
_________________
"Tylko pod tym krzyżem, tylko pod tym znakiem, Polska jest Polską, a Polak Polakiem."

Sob 13 Maj, 2006 13:37

Moim zdaniem system demokracji parlametarnej w Polsce byl przedewszystkim bardzo mlody a przez to barczony wieloma "chorobami wieku dziciecego". Pilsudski jak mi sie zdaje chcial Polski silnej majaca silna wladze wykonawcza. W polskim systemie parlamentarnym bylo by o nia trudno. (szerokie uprawnienia Sejmu, rozczlonkowanie na wiele partii).
Pilsudski mial tez dosc szerokie poparcie w spoleczenstwie! (zreszta Witos zachecal marszalka do wziecia wladzy w swoje rece). Czy Pilsudski chcial w ten sposob przejac wladze? Z tego co wiem kolosalne ponoc wrazenie na nim miala zrobic postawa zwyklego zołnierza. Kiedy mial spotkac sie z prezydentem Wojciechowskim na mości podszedl do zolnierza ktory stal na moscie i go zapytal -Bedziesz do mnie strzelal synu?- Na to zolnierz mial odpowiedziec- Jesli taki bedzie rozkaz (mam nadzieje ze nic nie przekrecilem:) A moze to legenda??) Podczas trwania walk Pilsudskimmial sie podobno zalamac i wlasciwie gen. Dreszer doprowadzil zamach do konca. Przytomności Wojciechowskiego mozna chyba zawdzieczac ze 3 dniowe walki nie przerodzily sie w wiekszy konflikt
Ale sie tu bedzie dzialo jak chlopcy od "Dmowskiego" wroca z weekendu:D
P.S.Siwy pisze sie Pilsudski nie Pilsudzki!!
_________________
"Poza tym uważam że Kartaginę należy zniszczyć"

Sob 13 Maj, 2006 23:22

Należy pamiętać, że wówczas Polska była młodym państwem, które dopiero co odzyskało niepodległość po 123 latach nieobecności na mapie politycznej Europy. Ponadto krótko po wojnie z sowietami. Nie ma się co dziwić, że Piłsudski chciał Polski silnej.

Wskazuje się na wiele negatywnych aspektów przewrotu majowego, ale może taka jest natura Polaka, że musi być "za mordę" trzymany bo inaczej sprawdza się powiedzenie:
"Gdzie dwóch Polaków tam trzy opinie".
_________________
Słaby sprzymierzeniec, którego tylko bronić trzeba, a który nic z siebie dać nie potrafi, jest zawsze uciążliwy. Broni się go niechętnie, a w zamian za pomoc żąda się pewnych, nieraz dotkliwych świadczeń, jeśli w ogóle występuje się w jego obronie.

Nie 14 Maj, 2006 9:01

Kiedyś oglądałem żałosny film "Zamach Majowy" nakręcony w PRL-u. To był film ukazujący rzady Piłsudczyków jako tyrański reżim z przesladowaniami biednych komunistów. Ukazywano w tym filmie jak milicja Piłsudskiego pałuje ludzi na ulicy (żałosne kłamstwo) i jak znęcają się nad posłami z opozycji. Wszystko to, co ukazano w tym filmie to istne kłamstwo narzucone przez ustrój PRL-u. Nawet pokazano jak jakiś ksiądz polowy w kościele zaczął krzyczeń o Piłsudskim, że zdradził Polskę i rzucił order na podłogę. To kolejne kłamstwo. Za Piłsudskim księża, żołnierze i młodzież poszliby na śmierć. Oni widzieli w nim bohatera, który uratował ojczyznę i Europę przed hordami bolszewików.
_________________
"Tylko pod tym krzyżem, tylko pod tym znakiem, Polska jest Polską, a Polak Polakiem."

Nie 14 Maj, 2006 11:48

A co z Witosem? Berezą Kartuską i Brześciem? Pacyfikowaniem demonstracji chłopskich?
To objawy przesady. Największym błędem i głupotą Piłsudskiego było to, że nie mógł (albo nie chciał) dogadać się z endecją i ludowcami. Jakieś kroki w tym kierunku podjęto dopiero po śmierci Marszałka.

Nie 14 Maj, 2006 17:42

Pułki poznańskie były za rządem (gen. Żymierski), pułki lwowskie- neutralne (czekały kto wygra?) (gen. Sikorski). Ponadto zamach majowy popierały PPS, KPP, PSL -Wyzwolenie - czyli partie lewicowe. Za rządem były ND, chadecja, PSL -Piast - czyli prawica.
_________________
Prawo Balaniego:
Jak długo trwa minuta, zależy od tego, po której stronie drzwi toalety się znajdujesz.

http://www.powrotlegendy.pl/

Nie 14 Maj, 2006 18:23

Belizariusz napisał:

Nawet pokazano jak jakiś ksiądz polowy w kościele zaczął krzyczeń o Piłsudskim, że zdradził Polskę i rzucił order na podłogę. To kolejne kłamstwo.

Z tym księdzem to akurat prawda. Co mnie zbytnio nie dziwi, większość była za endecją.

Nie 14 Maj, 2006 20:04

maxikasek napisał:

Pułki poznańskie były za rządem (gen. Żymierski), pułki lwowskie- neutralne (czekały kto wygra?) (gen. Sikorski). Ponadto zamach majowy popierały PPS, KPP, PSL -Wyzwolenie - czyli partie lewicowe. Za rządem były ND, chadecja, PSL -Piast - czyli prawica.

Zamach udał się z jednego trochę już zapomnianego powodu- strajk kolejarzy zatrzymał wierne rządowi pułki z Wielkopolski i Pomorza.

Cytat:

Chciałbym, aby teraz w sejmie stanął w swojej chwale i z pejcza strzeliłby po pysku postkomuchom.

Musiałby walić z lewej do prawa nie wiem czy sił i chęci miałby wystarczająco dużo.

Nie 14 Maj, 2006 22:39

Szanowny Kolego Belizariuszu,

Co do przesladowan za poglady to nie bylo to bynajmniej "zalosne klamstwo". Wystraczy wspomniec m.in. wymieniona przez Grota Bereze Kartuska. Co wiecej przesladowania dotyczyly nie tylko komunistow, ale i narodowcow, pierwszymi wiezniami obozu byli ONRowcy. Rownierz nie sa wymyslem ciezkie pobicia poslow opozycji, tudziez niewygodnych dziennikarzy przez oficerow po cywilnemu. Co do samego Pilsudskiego, to zakladam, ze wiesz iz nie byl on bynajmniej katolikiem ? Co wiecej, kiedys zdarzylo mu sie powiedzic "Religia jest dla ludzi bez rozumu". Ba, byl wrecz lewakiem , bojowcem PPS Frakcji Rewolucyjnej, zreszta bardzo aktywnym, Dmowski mowil o nim "Bandyta spod Rogowa". W zwiazku z powyzszym, gdyby mial strzelac "czerwonych" po pysku, jak to zgrabnie ujales:P, to musialby zaczac od siebie . Sam zamach majowy zreszta powiodl sie w duzej mierze dlatego, iz zostal poparty przez PPS (w zwiazku z czym zastrajkowali kolejarze, co uniemozliwilo przerzucenie z Wielkopolski wojsk wiernych rzadowi RP).

A tak na marginesie, to nie dostrzegasz pewnej sprzecznosci w wypisywaniu sobie mooocno narodowego motta, a nastepnie pisaniu Thorn zamiast Torun ???? Co wiecej, do dobrego tonu nalezy cytujac kogos podac jego nazwisko. Dla ulatwienia Ci powiem, ze chodzi o jednego z wieszczy narodowych .

Pozdrawiam

l'A
_________________
Barwny ich strój, amaranty zapięte pod szyją.
Ach, Boże mój, jak ci polscy ułani się biją.
Ziemia aż drży, stary szyldwach swe oczy przeciera.
Wszak on ich zna, to są ułani spod Samosierry.

Pon 15 Maj, 2006 12:43

Aquila Piłsudski został protestantem dla żony A nikt nie dokopał się że został skazany na Syberię za próbę zamachu na Aleksandra III- a grupą dowodził brat LEnina
_________________
Prawo Balaniego:
Jak długo trwa minuta, zależy od tego, po której stronie drzwi toalety się znajdujesz.

http://www.powrotlegendy.pl/

Pon 15 Maj, 2006 19:17

To może jeszcze inne ujęcie tematu. Prof. Andrzej Chojnowski, kierownik Zakładu Historii XX w. Inst. Historii UW w obszernej rozmowie na łamach ostatniego "Mówią Wieki" wyraża pogląd iż kryzys demokracji był widoczny i nieunikniony, i musiał się jakoś uzewnętrznić. Gdyby władzy nie przejął Piłsudzki, jego miejsce, jak twierdzi ten specjalista, zająłby ktoś inny, cytuję:
"najprawdopodobniej do głosu doszedłby sfanatyzowany nacjonalizm w wydaniu młodej endecji"
Cóż w tym wypadku możliwe, że mielibyśmy teraz do przedyskutowania znacznie bardziej kontrowersyjne tematy niż Bereza Kartuska.

Pon 15 Maj, 2006 22:50

Rzekłbym zresztą iż ten zamach wpisuję się jakoś w krajobraz polityczny Europy drugiej połowy lat 20-tych oraz 30-tych oraz na tym tle wygląda całkiem nieźle (jak wyżej Carthon) – generalnie nie popieram tyrani i zamachów na wolność, ale na takie wydarzenia po prostu TRZEBA patrzeć przez pryzmat ówczesnej sytuacji – gdy tak naprawdę wcale nie było takie pewne czy demokratyczne formy rządów są najlepszymi – Komunizm na wschodzie i jego stosunkowo duża popularność, faszyzm jako forma alternatywa oraz różnego rodzaju dyktatury – demokracja zaś trzyma się w Skandynawii tylko oraz Wlk. Brytania + Francja i Benelux (uwzględniając Fronty Ludowe), zatem wszelkie sądy na temat tego przewroty powinny IMHO uwzględniać owo tło i swoisty „klimat” (b. niedobry klimat).
pzdr

Pon 15 Maj, 2006 23:35

maxikasek napisał:

Aquila Piłsudski został protestantem dla żony A nikt nie dokopał się że został skazany na Syberię za próbę zamachu na Aleksandra III- a grupą dowodził brat LEnina

Maxikasek, wiem Nie chcieli mu dac rozwodu, o ile pamietam

Pozdrawiam

l'A
_________________
Barwny ich strój, amaranty zapięte pod szyją.
Ach, Boże mój, jak ci polscy ułani się biją.
Ziemia aż drży, stary szyldwach swe oczy przeciera.
Wszak on ich zna, to są ułani spod Samosierry.

Wto 16 Maj, 2006 12:28

i biskup Krakowski (jak pamiętam) go nie lubił Ale ślub wziął po śmierci pierwszej żony
_________________
Prawo Balaniego:
Jak długo trwa minuta, zależy od tego, po której stronie drzwi toalety się znajdujesz.

http://www.powrotlegendy.pl/

Wto 16 Maj, 2006 12:35

1887r. był ów zamach - dodam, ze brata Lenina stracono za udział w tymże, niemniej myśl Piłsudskiego ewoluowała - choćby jego poglądy z 1914 a 1918 lol.
Poza tym te "wczesne lata" dawały mu jedną przewagę - znał socjalistów rosyjskich.
pzdr

Wto 16 Maj, 2006 13:34

Panowie wracac do tematu..... Proponuje zalozyc post "Zycie i tworczosc J. Pilsudskiego"
No coz czy zeczywiscie Polsce grozil przewrot prawicowy?? Moim zdaniem rzecz dyskusyjna...Choc wywiad z prof. w "Mowia Wieki" jest bardzo ciekawy. Zreszta prawica probowala juz przjac rzady zamachem stanu w 1919 r. Nie wiem tez na ile autorytet prawicy zmalal (a moze wzrosl??) po zamachu na Narutowicza...
_________________
"Poza tym uważam że Kartaginę należy zniszczyć"

Sro 17 Maj, 2006 0:29

witam!
Temat pojawiający się co jakiś czas
Po pierwsze: straszenie "prawicowym zamachem stanu" jest zupełnie bezpodstawne i nielogiczne. Brak na to jakichkolwiek dowodów, pism itp. Zamach Januszajtisa i Sapiehy w 1919r. to zupełnie inna bajka. Dmowski, jak i ND, był wielkim zwolennikiem systemu parlamentarno-gabinetowego. Zamach w stylu Piłsudskiego był więc wykluczony. Straszenie endeckim zamachem to wygodna wymówka dla usprawiedliwienia zamachu Piłsudskiego, czesto wykorzystywana przez lewicowych historyków, w stylu Ajnenkiela (co ciekawe komunista Nałęcz takze uważa, ze prawicowy zamach to bzdura ).
Piłsudski jest odpowiedzialny za śmierć ok.400 osób. Mógł łatwo zgarnac prezydenta i całe towarzystwo w Belwederze i Sejmie, bez potrzeby rozlewania krwi. No ale jak to Piłsudski, wolał zrobić pokazówkę. O mały włos nie doprowadził do wojny domowej i secesji Wielkopolski oraz Pomorza. Był to czyn głupi i nieodpowiedzialny. Na dodatek piłsudczycy nie rozwiązali ŻADNEGo problemu społecznego, jaki był przed zamachem: reformy rolnej, spadku bezrobocia, poprawy sytuacji w wojsku, stosunków z innymi krajami. Za to do władzy dorwała się mafia karierowiczów, wiernych Piłsudskiemu miernot i zwykłych aferzystów. Zamach był nielegalny...
faktem jest, że sytuacja przd 1926r. nie była rózowa. Ale reformy można było podjąc na drodze konstytucyjnej. Piłsudski mógł przedstawić swój program w Sejmie, ale skoro dla niego posłowie to "małpy i robactwo, ktróre trzeba bić i kopać" (identycznie jak "danie w pape" Leppera), nie ma sie co dziwić niechęci Sejmu do Piłsudskiego. Można też było ograniczyć prawa mniejszości, które zawsze głosowały przeciwko najważnejszym reformom, oraz zdelegalizować sowiecką agenturę komunistyczną w postaci KPRP, a potem KPP. A co dostalismy w zamian? Berezę, proces brzeski, morderstwa polityczne, korupcję, nepotyzm, nieudacznictwo, upadek moralny, pacyfikację strajków (akurat komuchów nie jest mi żal, ale strzelano głównie do chłopów), cenzurę prasy, konstytucję kwietniową itp. Nie mówiac o podzielonym wojsku i społeczeństwie.
Piłsudski miał swoje wielkie chwile i zasługi, jednak był człowiekiem chorobliwe żądnym władzy. Nie umiał w odpowiednim momencie zejśc ze sceny politycznej. Gdyby to zrobił, do dziś wszyscy uważaliby go za zupełnie niekontrowersyjnego bohatera narodowego. A po tym co zrobił, nie mozna tego jednoznacznie stwierdzić.
P.S. Jestem niezmiernie ciekaw, co by było, gdyby to jednak endecja przeprowadziła zamach. dziś pewnie wszyscy uczyliby się o "faszystowskim przewrocie rozfanatyzowanych katolicko-narodowych i antysemickich hord żadnych krwi"
Pozdrawiam!

Sro 17 Maj, 2006 11:01

Mnie to ryba czy zamach robi Pisłudski czy też endecy (tudzież zaznaczam, ze tutaj z tego co się skromnie orientuję ów prawicowy zamach stanu ani nie istniał jako zagrożenie ani w zasadzie nie był istotnym powodem „ruszenia legionów”). Zamach Pisłudskiemu oczywiście ani chwały nie przynosi, ani jego postawa z ostatnich lat życia (i ów nieparlamentarny co najmniej sposób „dyskusji”). Niemniej endecja w takiej syt jaka zaistniała i tak IMHO rozegrała partie nieźle, wprowadzając do życia publicznego pewne wartości które były jej bliskie – które kończyły się choćby nagonkami na Żydów gettami itp. Czy istnieje racjonalna możliwość wykorzystania „Zamachu” i rzeczywistego uczynienia ludziom „dobrze” - nie wiem naprawdę – niemniej Piotrek już wspomina o potrzebie ograniczenia praw mniejszościom. Z mojego pkt. widzenia tak nie dobrze, a tak jeszcze gorzej. Sanacje po 26 obwiniam też za wspomniany już brak istotnej reformy rolnej – zwłaszcza na kresach wschodnich – mając na uwadze kto tam stanowił większość na wsi choćby – nie wiem czy Endecja tak hojnie rozdawała by tam ziemie Ukraińcom. Zresztą cała polityka względem mniejszości jakoś średnio nam wyszła (stąd nawoływania zapewne by „ograniczać prawa” – a potem się dziwić że po ’39 z lojalnością dawnych bądź co bądź obywateli IIRP na bakier i jeszcze jakiś Wołyń dochodzi). Reasumując – czy Zamach uporządkował w jakiś sposób polską politykę – jednak nie bardzo, czy doprowadził do rozwoju gosp – no tu była niby jakaś poprawa po 27 do 29 ale to wynik ogólnej znakomitej syt,. na rynkach międzynarodowych a nie jakiś szczególnych posunięć sanacji, pytanie jaka alternatywa?
pzdr

P.S. Zaznaczam jeszcze raz, mnie to doprawdy ryba kto robi zamach – i tak jest on robiony przeciw mnie.

Sro 17 Maj, 2006 11:19

Cytat:

a potem się dziwić że po ’39 z lojalnością dawnych bądź co bądź obywateli IIRP na bakier i jeszcze jakiś Wołyń dochodzi)

Jaką lojalnoscią? A Wołyń Drogi Kolego rozpoczęli akurat Ukraińcy, a nie Polacy. Tak drogą wyjaśnienia

Sro 17 Maj, 2006 11:23

Oczywiście że Wołyń rozpoczęli Ukraińcy - czy ja mówię inaczej, tylko, że na takie wydarzenia należy chyba patrzeć z nieco szerszej perspektywy przez pryzmat procesów które na tych ziemiach się rozgrywały i sięgnąć minimum do IIRP – jeśli się tych Ukraińców polonizuję itp. to nie ma co się dziwić że potem lojalności względem swej dawnej ojczyzny nijak nie było. Oczywiście zaznaczam przy tym, ze mordy (to i tak dość łagodne słowo) które miały tam potem miejsce nie można tym USPRAWIEDLIWIć jedynie przedstawić jako tło wydarzeń i element pewnego PROCESU. Zresztą postawa Ukraińców podczas w ogóle DWS była dla mnie niezrozumiała (środowisk idących na kolaboracje z Rzeszą) a i oczywiście postawa tych środowisk za IIRP z ich strony pozostawia wiele do życzenia – niemniej pytanie brzmiało co my mogliśmy zrobić..
I skończmy może w tym temacie bo moderator słusznie nas wywali

P.S. lojalność względem kraju który w jakieś mierze mógł być i ich krajem a nie był..

Sro 17 Maj, 2006 11:35

Panowie, dyskusje o alternatywnych zamach-chętnie (zmieniłem temat). Ale już bez Wołynia

Sro 17 Maj, 2006 17:02

No coz system parlamentarny mial w Polsce swoje zalety ale tez i potezne wady. I ten system takze pare razy sie skompromitowal!! (Chocby strzelaniem do robotnikow za Witosa) Tak endecja byla wielkim zwolennikiem parlametaryzmu Przed czy po zabojstwie prezydenta Narutowicza?? System parlametarny w Euorpie miedzy-wojennej sprawdzil sie moim zdaniem jedynie w Anglii!! Ale tam byly wieleowiekowe i nieprzerwane jego tradycje. Wiec Polska moim zdaniem poszla zgodnie z pewnymi tendencjami panujacymi na kontynecie! Zreszta zamachu mozna bylo uniknac!! Gdyby prezydent Wojciechowski potrafil sie przeciwstawic zdecydowanie Pilsudskiemu, chocby podczas nominacji na niektore ministerstwa.
_________________
"Poza tym uważam że Kartaginę należy zniszczyć"

Sro 17 Maj, 2006 17:31

Cytat:

No coz system parlamentarny mial w Polsce swoje zalety ale tez i potezne wady. I ten system takze pare razy sie skompromitowal!! (Chocby strzelaniem do robotnikow za Witosa)

Oj, chyba jednak sanacja miała tu większe "zasługi", choćby w 1937.

Cytat:

Tak endecja byla wielkim zwolennikiem parlametaryzmu Przed czy po zabojstwie prezydenta Narutowicza??

Wtedy, kiedy jej akurat pasowało . Ale było też Wyzwolenie, PPS.

Cytat:

System parlametarny w Euorpie miedzy-wojennej sprawdzil sie moim zdaniem jedynie w Anglii!!

W Czechosłowacji.

Cytat:

Zreszta zamachu mozna bylo uniknac!! Gdyby prezydent Wojciechowski potrafil sie przeciwstawic zdecydowanie Pilsudskiemu, choćby podczas nominacji na niektore ministerstwa

niestety, Wojciechowski myślał w kategoriach uniknięcia wojny domowej. A wystarczyło wydać rozkaz żołnierzom podczas przechadzki po moście...

Czw 18 Maj, 2006 10:31

Cytat:

Tak endecja byla wielkim zwolennikiem parlametaryzmu Przed czy po zabojstwie prezydenta Narutowicza??

A to Dmowski rozkazał zabic Narutowicza? To ze czubek Niewiadomski sympatyzował z ND nic nie oznacza. To była największa partia w Polsce, oczywistym jest, ze zdarzali się tam ludzie nienormalni. Franek, ile ksiażek Dmowskiego czy Popławskiego przeczytałeś, ze stawiasz tezę, ze Nd nie była za demokracją?
Patrynius, nie zrozumniałem twojego pierwszego posta, stąd nieporoizumienie Oczywiscie z drugim się zgadzam
Pozdrawiam!

Czw 18 Maj, 2006 14:26