Unikatowe odkrycie na stanowisku archeologicznym w Dąbkach

Informacje na temat odkrycia opublikowano na łamach najnowszego numeru naukowego periodyku ?Antiquity?.

Międzynarodowy zespół badawczy kierowany przez dr. Jacka Kabacińskiego (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Poznaniu) i dr Thomasa Terbergera (Uniwersytet w Greifswaldzie) rozpoczął pracę w Dąbkach w 2003 roku. O badaniach serwis Nauka w Polsce informował tutaj.

?To bardzo bogate stanowisko archeologiczne. Dzięki odkryciom mamy świetny wgląd w problematykę stopniowej transformacji późnych społeczności łowiecko-zbierackich ku życiu opartemu o gospodarkę rolniczą i hodowlę? ? wyjaśnia dr Kabaciński.

Pośród licznych, lokalnych wyrobów archeolodzy natknęli się na 8 fragmentów nietypowych w tym rejonie naczyń ceramicznych, które zidentyfikowała specjalistka od ceramiki neolitycznej, dr Agnieszka Czekaj-Zastawny (Instytut Archeologii i Etnologii PAN w Krakowie).

?Byliśmy naprawdę zaskoczeni ? dotychczas na stanowisku w warstwach z okresu 4200-3800 lat p.n.e. znajdowaliśmy wyłącznie fragmenty słabo wypalonych ostrodennych naczyń późnomezolitycznych, bądź wczesnoneolityczne naczynia kultury pucharów lejkowatych? ? mówi archeolog.

Tymczasem w ręce archeologów trafiły datowane na 3850-3700 lat p.n.e. (chociaż naukowcy przypuszczają, że być może nieco starsze) fragmenty naczyń z obszaru współczesnych Węgier. Społeczności neolityczne z tej części Europy badacze określają mianem Bodrogkeresztúr.

Fragmenty znalezionych naczyń są świetnie wykonane ? wypalone w wysokiej temperaturze sięgającej tysiąca stopni Celsjusza. Ich barwa jest czarna, a powierzchnia matowa. Naczynia wykonano z wysokiej jakości gliny z domieszką piasku.

?Zachowane skorupy to pozostałości po m.in. kubku i trzech dzbanach do przechowywania mleka. Powierzchnia znalezisk zdobiona jest typowymi motywami z tego kręgu kulturowego. Są to kłute wzory tworzące romboidalne pola oddzielone wąskimi liniami lub podłużne pasy wypełnione wzorem. Nie mamy najmniejszych wątpliwości, że zabytki te wykonano ponad tysiąc kilometrów od wybrzeży Bałtyku? ? mówi dr Czekaj-Zastawny.

To nie pierwsze znalezisko z kręgu kulturowego Bodrogkeresztúr w Polsce, ale najdalej wysunięte na północ ? na wybrzeżu Bałtyku. Dotąd sądzono, że wpływy tej kultury sięgały co najwyżej do południowych granic dzisiejszej Polski.

Teraz archeolodzy zastanawiają, w jaki sposób i po co naczynia te trafiły tak daleko.

?Mimo że już z tego okresu znamy przedstawienia wozu, to bardziej prawdopodobne, że naczynia trafiły nad Bałtyk z pomocą transportu rzecznego? ? dodaje dr Kabaciński.

Jak dotąd na obszarze występowania kultury Bodrogkeresztur nie znaleziono żadnych przedmiotów znad Bałtyku, co poświadczałoby wymianę, być może handlową. Zdaniem naukowców w zamian za świetnie wykonane naczynia mieszkańcy ówczesnych ziem Polski mogli rewanżować się wyrobami z bursztynu lub skórami.

?Znalezisko ceramiki na naszym stanowisku pokazuje wzrastające wpływy rolników z południa Europy na mezolityczną ludność północnej Europy. Jednak jak dotąd nie mamy dowodów, że ówcześni mieszkańcy Dąbek byli rolnikami? ? konkluduje dr Kabaciński. (PAP)

szz/ agt/ tot/

Pią 04 Mar, 2011 18:00