Inne Oblicza Historii :: Zobacz temat - Turystyka górska i krajoznawstwo w Drugiej Rzeczpospolitej.

Starszy szeregowiec Posty: 32

W odrodzonej w 1918 roku Rzeczpospolitej, na jej Kresach Wschodnich, działały;
- Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (od 1873 do 1920 roku jako Towarzystwo Tatrzańskie), które już od 1876 powołało odział w Kołomyi, działający nieprzerwanie do 1939 roku. Oddział w Stanisławowie istniał w latach 1876-1892 i od 1923 do 1939. We Lwowie oddział istniał w latach 1883-1887 i od 1920 roku 1939.
Cel podstawowy TT-PTT to badanie i ochrona przyrody i folkloru Karpat, a w szczególności Tatr i Pienin oraz rozpowszechnianie zebranych o nich wiadomości.
- Polskie Towarzystwo Krajoznawcze powstałe w 1906 roku w Warszawie. Główny cel to zbieranie informacji krajoznawczych oraz szerzenie ich pośród ogółu oraz opieka nad pamiątkami historycznymi i osobliwościami przyrody. Wołyńskie Towarzystwo Krajoznawcze i Opieki nad Zabytkami Przeszłości z siedzibą w Łucku powołane w 1927 roku. W statucie za naczelne zadanie przyjęto popularyzację wiadomości dotyczących krajoznawstwa polskiego kresów wschodnich.
W lipcu 1933 roku połączyło sie z Polski Towarzystwem Krajoznawczym.
- Podolskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze z siedzibą w Tarnopolu powołane w 1925 roku działające do 1939 roku. Celem Towarzystwa było zaznajamianie społeczeństwa z historią i osobliwościami ziemi tarnopolskiej i innych okolic.
Towarzystwo na koniec 1938 roku liczyło 1.609 osób w 22 oddziałach, Prowadziło własne schroniska i opiekowało się zamkami w Czortkowie, Kudryńcach, Kręciłowie, Zaleszczykach, Krzywczu Górnym. Zebrało i udostępniało zwiedzającym zbiory muzealne i biblioteczne. Prowadziło wypożyczalnie sprzętu turystycznego.

Czy na forum piszą interesujący się historią polskiej turystyki i krajoznawstwa.

Starszy szeregowiec Posty: 32

Przez cały PRL o działalności polskich towarzystw krajoznawczych w województwach kresowych nie pisano.
PTTK powołując się na skcesje po PTT i PTK o tym umiejętnie milczał i nadal tylko wybiórczo do tego nawiązuje.
Powołane w 1988 roku, tak zwane reaktywowane PTT, również na temat niewiele wspomina.

A to był wielki wkład polskiej kresowej inteligencji w rozwój i promocję tych regionów.

Starszy szeregowiec Posty: 32

Polskie Towarzystwo Tatrzańskie oraz Polskie Towarzystwo Krajoznawcze wznowiły swoją działalność w 1945 roku, w innych realiach terytorialnych, ale to już tematyka na „Czasy najnowsze po roku 1945 ...”
Wileńszczyzna, Kowieńszczyzna, Inflanty, Grodzieńszczyzna, Ziemia Nowogródzka, Polesie, Wołyń, Podole, chociaż w historii Polski to rozdział zamknięty, to jednak na tych ziemiach pozostał jakiś ślad działalności polskich towarzystw krajoznawczych.
W naszej kulturze zawsze był widoczny szczególny, sentymentalny stosunek do Kresów Wschodnich.
PTT i PTK prowadziły działalność o kulturalno-społecznym, chroniąc folklor i przyrodę regionów w których działały.
Można już wędrować po Litwie, Białorusi i Ukrainie, napiszcie swoje refleksje historyczne, jeżeli zobaczycie ślad działalności tych kresowych PTTK, PTK, PTT – kres ich materialnego bytu pewnie już nadszedł albo są mocno czasem i brakiem zainteresowania nadszarpnięte.
Może zachowane zostaną w wirtualnym zapisie.

Starszy szeregowiec Posty: 32

Na Podolu do atrakcji należały Miodobory, wzgórza pokryte wapiennymi wychodniami skalnymi. Wzgórza rozciągające się łańcuchami od Podkamienia na północy aż po Kamieniec Podolski, o kulminacji grzbietowej około 435 metrów. Do najpiękniejszych zaliczały się; przełom Zbrucza koło Kręciłowa, jar Dniestru o zboczach wysokich do 150 metrów, rzeki płynące w jarach wijących się zakolami. Zapoznanie wszystkich mieszkańców Polski z tak ukształtowaną krainą o interesującej historii i z licznie po niej pozostałymi zabytkami było celem statutowym PTT-K.

Inicjatorem powstania i i wieloletnim prezesem Podolskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego był Tomasz Kunzek (ur.20.10.1889 we Lwowie –zm. 24.02.1973 w Bytomiu).
W 1939 roku istniały placówki terenowe PTT-K w miejscowościach: Bilcz Złoty, Borszczów, Brody, Brzeżany, Buczacz, Czortków, Husiatyń, Kopyczyńce, Kamionka Str., Krzywcze Górne, Olesko, Podhajce, Podwołczyska, Ponikwa, Przemyślany, Radziechów, Skałat, Trembowla, Zaleszczyki, Zbaraż, Zborów, Złoczów. Mimo stałych starań nie powołano oddziału miejskiego w Tarnopolu chociaż do Towarzystwa należało 595 tarnopolan, pozostałych 1014 osób mieszkało w województwie tarnopolskim i w sąsiednich regionach.

Działające na terenie Kresów Wschodnich polskie organizacje turystyczne dążyły do rozbudzenia lokalnej działalności kulturalnej i gospodarczej, szczególnie w regionach o indywidualnych cechach folkloru i atrakcyjnych krajobrazach. Propagowanie walorów turystycznych miało nie tylko zachęcić mieszkańców innych regionów do zapoznania się z regionem, ale miało prowadzić do poprawy sytuacji materialnej miejscowej ludności z dochodów z turystyki.

Starszy szeregowiec Posty: 32

Polskie Towarzystwo Krajoznawcze w roku 1938 posiadało 78 oddziałów terenowych zrzeszających 7.668 osób.

Na Kresach Wschodnich działalności prowadziło 19 placówek:
- Wilno, Święciany.
- Grodno, Baranowicze – oddział prowadził schronisko, Brasław, Dawidgródek, Nowogródek– oddział prowadził schronisko nad Świtezią, Wołkowysk, Lida, Nieśwież, Stołpce, Pińsk.
- Lwów, Dubno, Kostopol, Łuck– oddział prowadził schronisko nad jez. Świtaż, Ostróg nad Horyniem, Równe, Włodzimierz Wołyński.

Oddziały kresowe PTKraj. wyznakowały wiele szlaków turystycznych;
- Oddział w Baranowiczach – szlaki tematyczne związane z zyciem na tych terenach Mickiewicza, Rejtana oraz krajoznawczy Poleski,
- Oddział w Kostopolu i Oddział w Brasławiu – szlaki dla odbywania wycieczek pieszych, wodnych i samochodowych.

Czy pozostały budynki tych schronisk i czy zachowały się jakieś ślady tych szlaków – może ?

Starszy szeregowiec Posty: 32

Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (od 1873 do 1920 roku jako Towarzystwo Tatrzańskie).
Już w roku 1876 wyodrębniły się kresowe oddziały Towarzystwa Tatrzańskiego ( w roku 1880 liczyło łącznie 1913 członków): Czarnohorski w Kołomyi (w roku 1880 liczący 152 osób) oraz w Stanisławowie (w roku 1880 liczący 99 osób) oraz w 1883 roku we Lwowie.
Naczelny organ TT zwany Wydziałem, w którym dominujący wpływ posiadali jego członkowie zamieszkali w Krakowie, ograniczał swoje zainteresowanie do Tatr, mimo ogólnopolskiego charakteru stowarzyszenia. Brak wsparcia dla inicjatyw płynących z terenów wschodniokarpackich przyczynił się do upadku oddziałów w Stanisławowie i we Lwowie.
Jako jedyny w Karpatach Wschodnich nieprzerwanie do wybuchu I wojny światowej działał oddział TT Czarnohorski w Kołomyi.
Taki marazm w działalności Wydziału powoduje wegetację Towarzystwa Tatrzańskiego. Przez cały okres do 1914 roku liczba zrzeszonych oscyluje wokół mniej więcej 1900 osób.
Roman Kordys (ur. 1886 we Lwowie - zm. 1934 w Krakowie) uznawał [w Wierchach rocznik 1923] za przyczynę bezwładu i stagnacji organizacyjnej, krótkowidztwo i zaściankowość krakowskich ludzi.

Od zmiany nazwy na Polskie Towarzystwo Tatrzańskie w 1920 roku i reformie organizacyjnej w 1922 roku rozpoczyna się działalność Towarzystwa w odrodzonej Polsce.

Starszy szeregowiec Posty: 32

Polskie Towarzystwo Tatrzańskie w nowym ustroju organizacyjnym stało się związkiem samodzielnych oddziałów.
Pierwszy Zjazd Delegatów PTT odbył się 22 kwietnia 1923 roku – wybrano Zarząd Główny, prezesem pozostał inż. Jan Czerwiński z Krakowa. Towarzystwo obejmowało oddziały w Warszawie, we Lwowie, W Poznaniu, Łodzi, Kołomyi „Czarnohorski”, Cieszynie „Beskid Śląski”, Nowym Sączu „Beskid”, Żywcu „Babiogórski”, Nowym Targu „Gorce” oraz Krakowie, Zakopanem i Kielcach.
Odradzają się kresowe oddziały we Lwowie (1920) i w Stanisławowie (1923). Powstają nowe w Wilnie (1924), Stryju (1930), Drohobyczu (1930) i w Kosowie (1935).
W 1923 roku wydano pierwszy rocznik „Wierchy” w miejsce „Pamiętnika TT”.
PTT w 1922 roku liczyło 3.620 osób – w 1938 roku 15.845 zrzeszonych w 33 oddziałach. Jak liczne było Towarzystwo również zależało od oferowanych uprawnień i zniżek komunikacyjnych, w najlepszym okresie w roku 1933 do PTT należało 19.719 osób.
W miarę narastania nacisku władz Drugiej Rzeczpospolitej na podporządkowanie stowarzyszeń prowadzono rozmowy z PTKraj nad ściślejszym związkiem organizacyjnym.
Do konkretnych porozumień nie doszło i to z braku woli ze strony PTT.
Po 17 września 1939 roku PTT w Karpatach Wschodnich zostało rozwiązane przez władze ZSRR. Schroniska, wybudowane w latach 1936-1938 Obserwatorium Astronomiczno-Meteorologiczne na szczycie Pop Iwan (2022 n n.p.m.) w Czarnohorze, siedziby oddziałów i kół przepadły – czy bez śladu? Prawie …

Gość

Starszy szeregowiec Posty: 32