Einsatzgruppe H na Słowacji

Nękające akcje słowackich partyzantów wobec Niemców etnicznych (tzw. Karpatendeutsche) zamieszkałych w miejscowościach Nitrianske Pravno, Mi?ina i innych „niemieckich” miejscowościach tak zwanego „Hauerland” (niemiecka nazwa obszaru niemieckojęzycznych „wysp” na Słowacji) stały się pretekstem do rozprawienia się przez siły SS z partyzantami i do ustanowienia w środkowej Słowacji stałej siedziby oddziału Sicherheitsdienst (SD). Równocześnie powołano tamże „Einsatzgruppe H” kierowaną przez centralę z siedzibą we Wiedniu (Gau Wien). Jedną z osobliwości Einsatzgruppe H jest fakt, że jej członkami byli również liczni obywatele słowaccy i to zarówno narodowości niemieckiej, jak i słowackiej. Dowódcą złożonej z pięciu oddziałów Einsatzgruppe H był SS-Obesturmbannführer Dr. Joseph Witiska.

Struktura Einsatzgruppe H:
1. Sonderkommando 7A Ruzomberok
SS-sturmbannführer dr. Gerhard Bast
2. Einsatzkommando 13 Trencín
SS-sturmbannführer dr. Hans Jaskulski
3. Sonderkommando ZBV 15 Nitra
SS-sturmbannführer Werner Hersmann
4. Sonderkommando ZBV 29 Bratislava
SS-sturmbannführer dr. Glaser
5. Einsatzkommando 14 Banska Bistrica
SS-Hauptsturmführer dr. Georg Heuser
Nadto:
Kommando ZBV 27, Kommando zur Besonderen Verwendung (Oddział do Zadań Specjalnych) Presov
SS-Hauptsturmführer Georg Voigtländer
Stab der Einsatzgruppe H Bratislawa
SS-Obersturmbannführer dr. Joseph Witiska

Słowacka pościgowa grupa SS 232 „Josef“ (Slowakische SS-Jagdgruppe 232 "Josef") należała do jednostki obronnej „Edelweiß” (Abwehreinheit „Edelweiß").

We wrześniu 1944 r. Niemcy skierowali na teren Słowacji szereg jednostek należących do dywizji specjalnej „Brandenburg”, które później odkomenderowano do jednostek specjalnych dowodzonych przez Otto Skorzeny’ego.
W skład grupy pościgowej „SS-Jagdverband Südost” wchodził pododdział słowacki – „SS-Jagdeinsatz Slowakei” złożony z następujących jednostek:
1. SS Kampfgruppe (grupa bojowa) „Edelweiß“ (była Abwehrgruppe 218 dywizji Brandenburg),
2. SS Jagdgruppe (grupa pościgowa) „Josef“,
3. SS Kampfgruppe „Schneewitchen”,
4. SS Kampfgruppe „Kysucka Garda“.
We wszystkich tych jednostkach służyli zarówno Niemcy, jak i Słowacy (przeważnie byli członkowie słowackiej Gwardii Hlinki („Hlinkova Garda”/Hlinka Garde). Druga i czwarta były jednostkami dywersyjnymi (Diversanteneinheiten) powołanymi do walki z Armią Czerwoną, pierwsza i trzecia natomiast do zwalczania partyzantów.
Licząca ok. 300 członków „Edelweiß“, była pośród wszystkich jednostek największa i najskuteczniejsza. W uznaniu zasług w skutecznym zwalczaniu agentów SOE (Special Operations Executive) jednostka otrzymała nawet list gratulacyjny od Himmlera.

Struktura SS-Kampfgruppe „Edelweiß“:
1. Oddział niemiecki – ok. 25 osób (byli członkowie dywizji Brandenburg)
2. Oddział słowacki – 131 osób (byli członkowie słowackich hufców pracy (Slowakischer Arbeitsdienst)
3. Oddział wywiadowczy – ok. 25 osób (zdrajcy słowaccy - byli partyzanci, którzy dobrowolnie wstąpili do „Edelweiß“ i operowali w terenie przebrani za partyzantów)
4. Oddział kaukaski – ok. 50 osób (Muzułmanie z Dagestanu i Czeczenii)
5. Oddział kozacki – ok. 50 osób (Dońscy Kozacy).
Dowódcą oddziału słowackiego SS-Kampfgruppe „Edelweiß“ był Ladislav Niznansky.

Dowódca grupy „Edelweiß” - Ladislav Niznansky - to szczególnie odrażająca postać. Ten były kapitan słowackiej armii internowany przez Niemców niebawem wstąpił ochotniczo do SS-Kampfgruppe „Edelweiß”. Skazany po wojnie przez sąd słowacki, został w 1946 ułaskawiony i przez tajne służby czechosłowackie wysłany jako agent wywiadu do Austrii. Tam zmienił po raz kolejny barwy i podjął współpracę z Amerykanami. Współpracował także z Radiem Wolna Europa.
Za udział w masakrze ludności cywilnej w roku 1945 na terenie Słowacji został w roku 1962 skazany zaocznie przez sąd czechosłowacki na karę śmierci.
W roku 2004 sąd niemiecki w Monachium wytoczył 88-letniemu Niznansky’emu – teraz obywatelowi RFN - kolejny proces. Zarzut: Niznansky uczestniczył w trzech masakrach na terenie Słowacji. Przy tym w dniu 21. stycznia 1945 r. w miejscowościach Ostrý Grú? i K?ak zamordowano 146 osób, w tym 48 kobiet i 48 dzieci. W jednej z tych miejscowości masakrę przeżył tylko Frantisek Debnar (ukrył się pod łóżkiem). Nadto w lutym 1945 r. rozstrzelano z rozkazu Niznansky’ego w miejscowości K?inná 18 Żydów.
Po 15 miesiącach trwania procesu i wysłuchania zeznań ponad 20 świadków oskarżenia, prokurator zażądał dla Niznansky’ego kary dożywotniego więzienia.
W dniu 19.12.2005 r. sąd uniewinnił Niznansky’ego. Ladislav Niznansky zapowiedział wystąpienie do sądu o odszkodowanie za okres pobytu w areszcie.

Pią 03 Paź, 2008 1:10