Komitet Obrony Kraju

Ukazała się sensacyjna książka Lecha Kowalskiego o Komitecie Obrony Kraju - półtajnej organizacji w strukturze PRL.



Polacy w PRL niewiele wiedzieli o Komitecie Obrony Kraju. W prasie ukazywały się tylko lakoniczne informacje, że KOK odbył posiedzenie, kto przewodniczył obradom (tu podawano nazwisko aktualnego premiera), jaki był temat posiedzenia. Komunikaty pojawiały się w okresach wrzenia społeczno-politycznego. Miały wytonować nastroje niezadowolenia w społeczeństwie. Komitetem próbowano straszyć i szafować Polaków. Na jego forum decydowano jednak o najistotniejszych sprawach związanych z obronnością państwa i stanem bezpieczeństwa w wypadku konfliktu zbrojnego pomiędzy Wschodem i Zachodem. Kupczono też racją stanu państwa. KOK należał do najbardziej utajnionych instytucji w strukturach reżimu.

Dr Lech Kowalski jest historykiem wojskowości (w latach 1986-1999 pracował w Wojskowym Instytucie Historycznym). Opublikował książki Generałowie (1992), Kryptonim „Dunaj”. Udział wojsk polskich w interwencji zbrojnej w Czechosłowacji w 1968 r. (1992), Generał ze skazą. Biografia wojskowa gen. armii Wojciecha Jaruzelskiego (2001, otrzymał za nią Nagrodę im. Jerzego Łojka Fundacji przy Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku). Był głównym narratorem filmu Towarzysz Generał (2009).


Komitet Obrony Kraju

Pon 31 Paź, 2011 10:19

A co jest takiego sensacyjnego w tej książce? I dlaczego twierdzisz, że był to organ (bo nie żadna organizacja) półtajny? Nie był bardziej tajny niż w zasadzie wszystko co związane w obronnością w PRL-u..
_________________
Dmą w rogi zaklęte
Dudni ziemia, kurz staje
Jako burze w szale
Idą, idą Wandale!
Szaleją topory
Dzicy jako zwierzory
Szpony bogów w szale
Idą, idą Wandale!

Pon 31 Paź, 2011 19:46

Re: Komitet Obrony Kraju

Semper napisał:

Ukazała się sensacyjna książka Lecha Kowalskiego o Komitecie Obrony Kraju - półtajnej organizacji w strukturze PRL.

Witam, no, muszę nieco kolegę Sempera zmartwić - tu poniżej stan prawny – bo KOK to było ciało legalne i oficjalne, działające w oparciu o przepisy ustawowe - nieco to nudne, ale obrazuje usytuowanie KOK w strukturach Państwa:

Kod:

USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.* Art. 5. 1. Tworzy się Komitet Obrony Kraju jako komitet Rady Ministrów do spraw obronności. 2. Do zakresu działania Komitetu Obrony Kraju należy w szczególności:    1)   ustalanie generalnych założeń obrony Państwa oraz kierowanie całokształtem spraw dotyczących obronności kraju;    2)   rozpatrywanie zagadnień dotyczących obronności kraju i wytyczanie kierunków działania w tej dziedzinie;    3)   ustalanie założeń organizacji Sił Zbrojnych i samoobrony ludności;    4)   koordynowanie działalności naczelnych i terenowych organów administracji państwowej w zakresie obronności kraju. Art. 6. 1. W skład Komitetu Obrony Kraju wchodzą: przewodniczący, zastępcy przewodniczącego, członkowie i sekretarz. 2. Przewodniczącym Komitetu Obrony Kraju jest Prezes Rady Ministrów, a zastępcą przewodniczącego do spraw Sił Zbrojnych i planowania strategiczno-obronnego - Minister Obrony Narodowej. Pozostałych zastępców przewodniczącego, członków i sekretarza Komitetu Obrony Kraju powołuje Rada Ministrów. Art. 7. 1. Komitet Obrony Kraju jest organem kolegialnym. 2. Komitet Obrony Kraju w ramach swego zakresu działania podejmuje uchwały oraz wydaje wytyczne i zalecenia. 3. Zarządzenia w sprawach należących do zakresu działania Komitetu Obrony Kraju wydaje przewodniczący Komitetu.

1983 – zmiana

Kod:

Art. 5. 1. Ustanawia się Komitet Obrony Kraju właściwy w sprawach obronności i bezpieczeństwa Państwa. 2. Do zadań Komitetu Obrony Kraju należy w szczególności:    1)   ustalanie generalnych założeń obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej,    2)   rozpatrywanie głównych zagadnień dotyczących obronności i bezpieczeństwa Państwa oraz wytyczanie kierunków działania w tej dziedzinie w powiązaniu z całokształtem rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i realizacją innych zadań państwowych,    3)   występowanie z wnioskami w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego, stanu wojennego, ogłoszenia mobilizacji oraz podjęcia postanowienia o stanie wojny,    4)   sprawowanie funkcji administratora w sprawach bezpieczeństwa i obronności Państwa w czasie obowiązywania stanu wyjątkowego i stanu wojennego - na zasadach określonych w odrębnych przepisach ustawowych,    5)   ustalanie założeń organizacyjnych Sił Zbrojnych, obrony cywilnej i jednostek zmilitaryzowanych,    6)   ustalanie zadań związanych z podnoszeniem gotowości obronnej Państwa oraz nadzorowanie ich wykonywania,    7)   koordynowanie działalności naczelnych i centralnych oraz terenowych organów administracji państwowej i gospodarki narodowej w zakresie obronności Państwa,    8)   dokonywanie ocen oraz sprawowanie nadzoru i kontroli wykonywania zadań w zakresie obronności Państwa przez organy i jednostki organizacyjne zobowiązane do realizacji tych zadań,    9)   wykonywanie innych zadań w zakresie obronności i bezpieczeństwa Państwa. Art. 5a.  Zadania wymienione w art. 5 ust. 2 pkt 1, 2 i 5-9 Komitet Obrony Kraju wykonuje w zgodności z ustaleniami Rady Ministrów, podejmowanymi w ramach sprawowania ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności kraju i organizacji Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Art. 6.  1. Komitet Obrony Kraju jest organem kolegialnym. 2. W skład Komitetu Obrony Kraju wchodzą: przewodniczący, zastępcy przewodniczącego, członkowie i sekretarz. 3. Komitet Obrony Kraju w ramach swego zakresu działania podejmuje uchwały oraz wydaje wytyczne i zalecenia. Art. 7.  1. Przewodniczącego Komitetu Obrony Kraju powołuje i odwołuje Sejm. 2. Przewodniczący Komitetu Obrony Kraju:    1)   kieruje pracami Komitetu,    2)   wydaje zarządzenia w sprawach należących do zakresu działania Komitetu. Art. 8.  1. Zastępcą przewodniczącego Komitetu Obrony Kraju do spraw Sił Zbrojnych i planowania strategiczno-obronnego jest Minister Obrony Narodowej. Pozostałych zastępców przewodniczącego powołuje Rada Państwa. 2. Rada Państwa, w porozumieniu z Radą Ministrów, określa:    1)   zasady i tryb działania Komitetu Obrony Kraju, a także zasady i tryb powoływania oraz zakres działania jego organów wykonawczych,    2)   zasady i tryb powoływania i odwoływania członków i sekretarza Komitetu Obrony Kraju i jego Prezydium, a także zadania i uprawnienia osób wchodzących w skład Komitetu. Art. 8a.  1. Zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej sprawuje Przewodniczący Komitetu Obrony Kraju. 2. Przewodniczący Komitetu Obrony Kraju, jako Zwierzchnik Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w szczególności:    1)   na wniosek Ministra Obrony Narodowej określa główne kierunki rozwoju Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz ich przygotowania do obrony Państwa,    2)   wyraża opinię o kandydacie proponowanym na stanowisko Ministra Obrony Narodowej,    3)   na wniosek Ministra Obrony Narodowej mianuje i zwalnia Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz dowódców okręgów wojskowych i rodzajów Sił Zbrojnych. Art. 9.  Minister Obrony Narodowej, jako zastępca przewodniczącego Komitetu Obrony Kraju do spraw Sił Zbrojnych i planowania strategiczno-obronnego:    1)   przygotowuje założenia obronne Państwa,    2)   realizuje generalne założenia, decyzje i wytyczne Rady Ministrów i Komitetu Obrony Kraju w zakresie obrony Państwa oraz koordynuje realizację wynikających z nich zadań,    3)   sprawuje ogólne kierownictwo w sprawach wykonywania powszechnego obowiązku obrony na zasadach i w zakresie określonym w ustawie,    4)   sprawuje w powierzonym zakresie ogólny nadzór nad realizacją zadań obronnych przez organy administracji państwowej, instytucje i przedsiębiorstwa państwowe, organizacje spółdzielcze i organizacje społeczne. Art. 10. 1. Minister Obrony Narodowej:    1)   dowodzi Siłami Zbrojnymi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, kieruje ich rozwojem, szkoleniem i przygotowaniem do obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej,    2)   kieruje administracją wojskową i sprawami kadrowymi Sił Zbrojnych oraz sprawami zaspokajania ich potrzeb, w szczególności materiałowo-technicznych i finansowych,    3)   kieruje wykonywaniem obowiązku służby wojskowej, wychowywaniem żołnierzy oraz sprawami zaspokajania ich potrzeb socjalno-bytowych,    4)   kieruje administrowaniem rezerw osobowych dla celów powszechnego obowiązku obrony w zakresie określonym w ustawie. 2. Komitet Obrony Kraju może podporządkować określone rodzaje wojsk lub jednostki wojskowe Ministrowi Spraw Wewnętrznych.

1990 – zmiana

Kod:

Art. 8.  Prezydent, jako Przewodniczący Komitetu Obrony Kraju:    1)   kieruje pracami Komitetu,    2)   wydaje zarządzenia w sprawach należących do zakresu działania Komitetu. Art. 9.  1. Zastępcą przewodniczącego Komitetu Obrony Kraju do spraw Sił Zbrojnych i planowania strategiczno-obronnego jest Minister Obrony Narodowej. Pozostałych zastępców przewodniczącego powołuje Prezydent. 2. Prezydent, po porozumieniu z Radą Ministrów, określa:    1)   zasady i tryb działania Komitetu Obrony Kraju, a także zasady i tryb powoływania oraz zakres działania jego organów wykonawczych, 2)zasady i tryb powoływania i odwoływania członków i sekretarza Komitetu Obrony Kraju i jego Prezydium, a także zadania i uprawnienia osób wchodzących w skład Komitetu

2002 – zmiana

Kod:

USTAWA z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polsk Art. 35. W ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 205, Nr 74, poz. 676, Nr 81, poz. 732 i Nr 113, poz. 984 i 985) wprowadza się następujące zmiany:    4)   skreśla się art. 7-10;    5)   w art. 11: a)   ust. 1 otrzymuje brzmienie: "1.   Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje zadania w zakresie bezpieczeństwa i obronności przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego.", stan aktualny Art. 7-10. (uchylone). Art. 11. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje zadania w zakresie bezpieczeństwa i obronności przy pomocy Biura Bezpieczeństwa Narodowego. 2. Do pracowników Biura Bezpieczeństwa Narodowego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Przewidziane w tych przepisach uprawnienia właściwych organów przysługują odpowiednio Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej. 3. Biurem Bezpieczeństwa Narodowego kieruje sekretarz stanu wyznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Działalność Biura Bezpieczeństwa Narodowego jest finansowana ze środków budżetowych Kancelarii Prezydenta. 5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określa organizację oraz zakres działania Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

Tak naprawdę to żadna tajemnica, ani żadna sensacja – przynajmniej od strony formalno- prawnej.
Zmianą dokonaną w 1983 r, ustanowiono Zwierzchnika Sił Zbrojnych, czyli Naczelnego Dowódcę, powoływanego przez Sejm.
Zmianą z roku 1990 – po transformacji ustrojowej – ustanowiono przewodniczącym KOK Prezydenta RP, a w 2002 r. KOK zlikwidowano, tworząc BBN.

Natomiast – w odniesieniu do czasów PRL – to czy może ktoś określić formalne umocowanie Sekretariatu KC PZPR i Biura Politycznego jako organów decyzyjnych Państwa ?
No może poza art. 3 Konstytucji PRL w brzmieniu z 1976 r. :
Art. 3 Przewodnią siłą polityczną społeczeństwa w budowie socjalizmu jest Polska Zjednoczona Partia Robotnicza.
Bo tak naprawdę to na posiedzeniach Sekretariatu i Biura Politycznego zapadały kluczowe decyzje – nie tylko w sprawach obronności, ale we wszystkich sprawach państwowych...

Nowa książka L.Kowalskiego odsłania zapewne ( nie czytałem...) jedynie kulisy działania tego organu - faktycznie tajne/poufne, tak jak i dziś np BBN czy MON - i niewątpliwie jest to przyczynek do szerszego poznania funkcjonowania struktur PRL w ogóle.
Ale - raczej jako materiał faktograficzny, a nie sensacja, tu Pan Generał ma pełną rację, jak sądzę ...
Pozdrawiam

Pon 31 Paź, 2011 21:04

Re: Komitet Obrony Kraju

Semper napisał:

Polacy w PRL niewiele wiedzieli o Komitecie Obrony Kraju. Komitet Obrony Kraju

Tak jak Polacy w RP nie wiedzą co to jest Konwent Seniorów. KOK jest protoplastą dzisiejszego BBN o działalności tego ostatniego też wiemy niewiele. Dlaczego Większość z nas nie posiada zezwolenia o dostępie do informacji niejawnych. Oczywiście można powiedzieć, że dzisiaj BBN ma stronę w necie wydaje internetowy tygodni, ale spróbuj znaleźć w nim coś naprawdę ważnego. W tej kwestii niewiele się zmieniło

Wto 01 Lis, 2011 21:40

Cytat:

Oczywiście można powiedzieć, że dzisiaj BBN ma stronę w necie wydaje internetowy tygodni, ale spróbuj znaleźć w nim coś naprawdę ważnego.

I -dodam- dot.to informacji o wielu innych instytucjach i urzędach centralnych, ich statutach, działalności, celach, zadaniach itp.- bo choć tu w większości informacje są jawne i zamieszczane z urzędu na BIP ( Biuletyn Informacji Publicznej - obowiązkowa informacja o urzędzie na stronach internetowych) - to niewiele, naprawdę niewiele osób tym się interesuje...
Ale - poza tym - są informacje niejawne - a tych nie poznamy, ani z lat wcześniejszych, ani z bieżącej działalności - tu bowiem nadrzędny jest interes Państwa.
Pozdrawiam

Wto 01 Lis, 2011 23:17

Cytat:

dzisiaj BBN ma stronę w necie wydaje internetowy tygodni, ale spróbuj znaleźć w nim coś naprawdę ważnego. W tej kwestii niewiele się zmieniło

Ale nikt przez to nie twierdzi, że BBN jest organem półtajnym!
_________________
Dmą w rogi zaklęte
Dudni ziemia, kurz staje
Jako burze w szale
Idą, idą Wandale!
Szaleją topory
Dzicy jako zwierzory
Szpony bogów w szale
Idą, idą Wandale!

Sro 02 Lis, 2011 10:48

de Villars napisał:

Ale nikt przez to nie twierdzi, że BBN jest organem półtajnym!

Bo takie twierdzenie byłoby nadinterpretacją. Podobnie jak mówienie w tym tonie o KOK-u zresztą w samym materiale jest mowa że:

Cytat:

W prasie ukazywały się tylko lakoniczne informacje, że KOK odbył posiedzenie, kto przewodniczył obradom (tu podawano nazwisko aktualnego premiera), jaki był temat posiedzenia.

Czy dzisiaj nie wygląda to podobnie
Zacytuje spis treści (częściowy) ostatniego tygodnika wydawanego przez BBN:
POLITYCZNO-STRATEGICZNE ASPEKTY BEZPIECZEŃSTWA
Bezpieczeństwo: istota, podstawowe kategorie i historyczna ewolucja
Stanisław Koziej
„Arabska wiosna” – przyczyny, przebieg i prognozy
Aleksandra Dzisiów-Szuszczykiewicz
Po „arabskiej wiośnie” – „zima” dla europejskiej obrony?
Dominik Jankowski
a nawet takie kwiatki
Nowe szanse dla polskiej energetyki: od węgla ku gazowi z łupków
i atomowi
Albert Taras i Paweł Turowski
Nic nowego prasa o tym pisze od miesięcy.
A cała reszta jak słusznie zauważył Zubek:

Cytat:

Ale - poza tym - są informacje niejawne - a tych nie poznamy, ani z lat wcześniejszych, ani z bieżącej działalności - tu bowiem nadrzędny jest interes Państwa

Cytat:

I to by było na tyle

jak miał w zwyczaju zamykać swój program genialny profesor mniemanologii stosownej Jan Tadeusz Stanisławski

Sro 02 Lis, 2011 21:05

Ale gdyby nie te zajawki- to kto by kupił tę książkę? Kilku historyków?
_________________
Prawo Balaniego:
Jak długo trwa minuta, zależy od tego, po której stronie drzwi toalety się znajdujesz.

http://www.powrotlegendy.pl/

Sro 02 Lis, 2011 23:48

Dokładnie - dobry marketing to podstawa
_________________
Dmą w rogi zaklęte
Dudni ziemia, kurz staje
Jako burze w szale
Idą, idą Wandale!
Szaleją topory
Dzicy jako zwierzory
Szpony bogów w szale
Idą, idą Wandale!

Czw 03 Lis, 2011 10:31

A tak naprawdę i całkiem legalnie i formalnie to KOK był polityczno-administracyjna nadbudową Sił Zbrojnych czyli w stanie "W" lub wyjątkowym poprzez Sztab Generalny wydawać mógł wiążące wytyczne, a w świetle innych zadań ustawowych - przejmował de facto administrację cywilną, wszelkie urzędy i instytucje, pod swoje kierownictwo i do realizacji zadań na potrzeby wojska w tym okresie.
Ministrowie stawali się tylko wykonawcami zaleceń czy zarządzeń.
Natomiast najważniejsze jest to, czego w żadnej ustawie nie ma - że nad tymi konstytucyjnymi czy ustawowo powoływanymi organami Państwa władztwo faktyczne sprawowała matuszka Partia, która poprzez swoje Biuro Polityczne i Sekretariat KC oraz tzw. "rekomendację" czyli wyznaczanie na stanowiska cywilne i wojskowe ( to się nazywało - nomenklatura) od najniższych szczebli swoich ludzi faktycznie władała państwem, w tym KOK i Siłami Zbrojnymi...
Z pewnością ww książka - o ile metodologicznie i źródłowo jest dopracowana - może być istotnym przyczynkiem dla badaczy dziejów PRL i ewolucji struktur władzy, ale sensacją raczej nie jest...
Pozdrawiam

Wto 22 Lis, 2011 22:58

wypowiedź Autora

Wypowiedź Autora zapewne może być istotna dla tej dyskusji:
http://www.youtube.com/profile?user=semperwydawnictwo#p/u/0/nunBnxHWmWE
film

Sob 26 Lis, 2011 10:49

Pstryk - i wszystko jasne - dotarł historyk do nowych materiałów źródłowych, dotąd nieznanych, niepublikowanych, objętych stosownymi klauzulami poufności czy tajności i uzyskał prawo do ich wykorzystania i opisania. Czyli - w wymiarze badawczym, poznawczym - istotnie wieść sensacyjna i cenna.
Natomiast czy istotnie tak sensacyjna, jak by to wynikało z pierwszego postu? Tu raczej nie bardzo - jak już wspomniałem- pozycja cenna i ważna dla historyków, innych zainteresowanych, ważki przyczynek do dalszej dyskusji nt. funkcjonowania różnych struktur w PRL, czy - szerzej - w naszej państwowości w różnych okresach naszych dziejów...
Osobiście - po wysłuchaniu autora - chętnie, jako ciekawostke, przeczytam
Pozdrawiam

Czw 01 Gru, 2011 1:01

Zubek napisał:

Pstryk - i wszystko jasne - dotarł historyk do nowych materiałów źródłowych, dotąd nieznanych, Pozdrawiam

w ktorym momencie dotarl ? Widze wylacznie gadanine na "wolno" dostepnym serwerze..
Rowniez nie na stronie z wpisem, a wylacznie na ogolnodostepnej kloace.
Fakty historyczne na youtube to chyba spora przesada..

Sro 07 Gru, 2011 1:01

Nooo, tak odczytałem wypowiedź autora -a w szczegółach należałoby zajrzeć do książki i wskazanych tam źródeł, jak sądzę
Pozdrawiam

Sro 07 Gru, 2011 19:49